Američka ljepota je čuveni film Sema Mendesa iz 1999., spoj drame, satire i tragedije, dobitnik 3 Zlatna globusa i 5 Oskara, uključujući i onaj za najbolji film. Glavnu ulogu igra Kevin Spejsi, i glumi očajnog 42-godišnjaka koji odluči primijeniti svoj dosadašnji način života privučen školskom prijateljicom svoje tinejdžerske kćerke (originalni naslov filma, American Beauty, je naziv vrste ruže koju vidi u svojim snovima o njoj). Film se bavi temama modernog američkog društva, porodičnog života, muškosti, generacijskih razlika, karijerizma, opsesije uspjehom, homoseksualizma i homofobije, dekadencije, potrage za srećom, ljubavi, ljepote i slobode.
Ranih 90-ih godina prošlog vijeka scenarista Bol započeo je pisati Američku ljepotu kao pozorišnu predstavu, djelimično inspirisan medijskim cirkusom koji je vladao 1992. godine tokom suđenja Ejmi Fišer. Međutim, nakon što je shvatio da priča ne može funkcionisati na pozorišnoj pozornici, odustao je od projekta. Nakon što je nekoliko godina radio kao televizijski scenarista, Bol je ponovo oživio ideju 1997. godine kada se pokušao probiti u filmskoj industriji. Prepravljeni scenario imao je snažan cinični ton na kojeg je uticala Bolova frustracija dok je pisao priče za humoristične serije. Producenti Den Džinks i Brus Koen odnijeli su scenario u kompaniju DreamWorks; tada još uvijek mali studio u usponu otkupio je Bolov scenario za 250 hiljada dolara. Kompanija DreamWorks je dala 15 miliona dolara za produkciju filma te je takođe bila službeni distributer u Sjevernoj Americi. Film Američka ljepota označio je filmski debi do tada slavnog pozorišnog reditelja Sema Mendesa; iako je dobio posao zbog svojih uspješnih produkcija mjuzikala Oliver! i Cabaret, Mendes je izabran za reditelja ovog filma tek nakon što je dvadesetak drugih kandidata odbilo ponudu za režiju.
Glumac Kevin Spejsi bio je prvi Mendesov izbor za ulogu Lestera, iako je kompanija DreamWorks nagovarala reditelja da uzme nekog poznatijeg glumca; sličnu stvar studio je napravio i za izbor lika Kerolin sve dok Mendes bez znanja DreamWorksa nije predložio ulogu Anet Bening. Snimanje filma trajalo je u razdoblju od decembra 1998. do februara 1999. godine u studijima kompanije Warner Bros. u Burbanku (Kalifornija) te na lokacijama u Los Anđelesu. Mendesov dominantni stil je bio namjeran i usklađen; uveliko je koristio statične kadrove te usporeno zumiranje kako bi generisao tenziju. Glavni fotograf Konrad Hol nadopunio je Mendesov stil s mirnim kadrovskim kompozicijama kako bi kontrirao turbulentnim događanjima koja se odvijaju na ekranu. Tokom procesa montaže, Mendes je napravio nekoliko izmjena koje su filmu oduzele popriličan cinični ton koji je vladao scenarijem.
Film Američka ljepota sa svojom bioskopskom distribucijom u Sjevernoj Americi krenuo je 15. septembra 1999. godine uz pozitivne kritike filmske struke i publike; to je bio najbolje ocijenjeni američki film te godine, a zaradio je sveukupno preko 350 miliona dolara na svjetskim bioskopskim blagajnama. Kritičari su hvalili većinu produkcije uz posebne naglaske na Mendesa, Spejsija i Bola; negativne kritike uglavnom su bile upućene činjenici što su likovi preobični i okolnostima radnje. Kompanija DreamWorks krenula je u veliku marketinšku kampanju kako bi povećala šanse filmu za uspjeh na dodjeli prestižnih nagrada Oskar; kampanja se pokazala uspješnom, jer je u martu 1999. godine film osvojio pet nagrada uključujući one za najbolji film, reditelja, glavnog glumca, originalni scenario i fotografiju. Sam film bio je nominovan za mnogobrojne druge nagrade i počasti, uglavnom za režiju, scenario i glumu.
Priredio: Dragan Leković
