Jedan od najprepoznatljivijih simbola Beograda sa sobom krije mnoge tajne, ali i zablude.
Postoji čitav niz terminoloških zabluda i grešaka vezanih za Beograd. Često su njihovom stvaranju doprinosili mediji, koji su ponavljanjem grešaka, uticali na to da se one vremenom ukorijene i među Beograđanima.
Među gradskim lokacijama oko kojih je danas najveći broj zabluda u svakodnevnom opticaju, ističe se posebno Kalemegdan. Tu se izdvaja čak pet krupnih grešaka.
Prva zabluda – pogrešno je koristiti termin Kalemegdanska tvrđava, jer je to lingvistički apsurd, s obzirom da sama riječ Kalemegdan znači tvrđavsko polje, pa bi u bukvalnom prevodu to bilo “tvrđava tvrđavskog polja“.
Kalemegdan je naziv parka, a tvrđava nije kalemegdanska, već beogradska.
Druga zabluda – Rimski bunar ne samo da nije rimski, odnosno, antički, nego je izgrađen mnogo kasnije u 18. vijeku i gradili su ga Austrijanci. Znači nije iz antičkog doba, već su mu Beograđani dali pridjev rimski kako bi ukazali na njegovu mističnost i starost.
U Ratnom arhivu u Beču postoji dokument koji svjedoči da je izgradnja bunara bila okončana 1731. godine i da je u njega tada bio ugrađen mehanizam za izvlačenje vode. Srbi su tvrđavu dobili tek 1867. godine, ali nisu imali podatke otkad je njen bunar.
Izgrađen je da bi u slučaju opsade Gornji grad, kao poslednje uporište bio snabdijeven vodom. Kada se kopanjem došlo do 54 metara dubine naišlo se na nepropustljivi sloj, pa je jedino rješenje bilo da se prokopa tunel do savske vode. To se nije uradilo, ali su površinske vode počele da se slivaju u bunar.
Tako je ovaj nesvakidašnji bunar vodu umjesto odozdo dobijao odozgo.
Funkcionisao je do početka 20.vijeka, a onda je potopljen zato što se voda nije vadila. Poslednji put je temeljno očišćen davne 1940 godine.
Treća zabluda – Donjogradska kapija iz 1717. godine isprva je u narodu važila kao Kapija princa Evgenija Savojskog, vojskovođe koji je osvojio Beograd ali nije učestvovao u izgradnji ove kapije. Kasnije je dobila ime Karlova kapija, a Beograđani i danas pretenciozno tvrde da je ime dobila po caru Karlu Velikom.
On jeste bio veliki osvajač, ali s obzirom na vrijeme u kome je živio, do tada nepostojeće Srbije (početak 9.veka) nije nikako stigao. Kapiju je mnogo kasnije podigao Karlo VI, habsburški car, a za gradnju ovog monumentalnog zdanja u duhu barokne arhitekture angažovao je znamenitog arhitektu Baltazara Nojmana.
Četvrta zabluda – smatra se da je Karađorđe posle Prvog srpskog ustanka ušao u Srbiju kroz kapiju ispod današnjeg spomenika Zahvalnosti Francuskoj, po čemu je ona nazvana Karađorđeva kapija. Tu je čak 1913. bio podignut i veliki spomenik Karađorđu, upravo jer se vjerovalo da je to bila tačka njegovog prodora u tvrđavu.
Iako je izgrađena početkom 19.vijeka u vrijeme ustanka je bila zazidana i to sve do 1952. godine. Karađorđe je ušao u tvrđavu sa Carigradskog druma, preko Stambol kapije, pa je samo ime legenda.
Peta zabluda – je napravljena namjerno i odnosi se na Turbe Damad Ali paše, koji je poginuo 1716. u bici kod Petrovaradina i sahranjen je u Beogradu. Već sledeće godine došli su Austrijanci i srušili grob i džamiju pored. Znatno kasnije, 1784. godine, umro je komandant beogradske vojske Mehmed Izet paša kome je podignuto današnje turbe.
Zabluda oko ovog groba nije samo dio tradicije jer je turbe obnovio izvjesni Ali paša pred tursko napuštanje Beograda, već su joj itekako doprinijele i kasnije političke igre.
Naime, u trećoj deceniji 20. vijeka trebalo je privoljeti tadašnju Muslimansku stranku Mehmeda Spaha u koalicionu vladu, pa je kao dio političkog dogovora turbe bilo obnovljeno i posvećeno turskom vojskovođi Damad Ali paši, a taj naziv mu je ostao sve do današnjih dana.
Izvor: Kaldrma/National Geographic.rs
