Postupak protiv odgovornog za postavljanje spomenika saradniku fašista u Drugom svjetskom ratu Jusufu Čeliću (Isufu Kameru Čelaju) u selu Vusanje, kod Gusinja, ne može biti pokrenut jer je slučaj zastario, rekla je “Vijestima” rukovoditeljka Osnovnog državnog tužilaštva (ODT) u Plavu Drita Rugovac.
Kako je objasnila, ODT bi mogao pokrenuti postupak jedino ako bi neko bistu ponovo postavio.
Ona je podsjetila da je Ministarstvo kulture 2018. godine podnijelo krivičnu prijavu protiv Arifa Čeljaja, finansijera izgradnje, ali da je tada već nastupila zastara i nije mogao biti pokrenut postupak. Tužilaštvo je zbog toga odbacilo krivičnu prijavu.
Opština Gusinje uklonila je sporni spomenik u selu Vusanje 14. avgusta po nalogu inspektorke za kulturna dobra Ministarstva kulture i medija. Osim spomenika, uklonjen je i natpis koji se nalazio pored biste.
Bista Čeliću postavljena je bez odobrenja Ministarstva, 2013. godine. U julu te godine inspekcija Ministarstva naložila je uklanjanje spomenika, ali to nije urađeno do prošle sedmice.
Prema Zakonu o spomen-obilježjima nije dozvoljeno podizanje spomenika za događaje koji označavaju gubitak slobode ili nezavisnosti Crne Gore, simbolizuju, odnosno označavaju saradnju s okupatorom, njegovim saveznikom ili pomagačem, zatim za osobe koje su bile saradnici okupatora, njegovog saveznika ili pomagača…
Rugovac je, odgovarajući na pitanje “Vijesti” gdje se uklonjena bista nalazi, kazala da je u zgradi Opštine Gusinje, te da ju je o tome obavijestila policija.
“Inspekcijski organi iz nadležnog Ministarstva određuju gdje će biti – u njihovoj je nadležnosti”, poručila je.
Čelnik Gusinja Sanel Balić nije odgovorio na pitanja “Vijesti” da li se bista i dalje nalazi u zgradi Opštine.
Ni Ministarstvo kulture i medija, po čijem je nalogu spomenik uklonjen, nije odgovorilo da li će tražiti da se bista premjesti na drugu lokaciju i da li će tražiti njegovo uništenje.
Čelić je bio komandir čete vulnetara (vulentara), milicije koju su činili Albanaci koji su živjeli na prostoru Plava, Gusinja i Albanije, a koja je, prema tvrdnjama nekih istoričara, odgovorna za zločine nad pravoslavnim stanovništvom. Tu paravojsku formirala je fašistička Italija.
Ministarka kulture i medija Tamara Vujović (Demokrate) rekla je prije desetak dana “Vijestima” da će svi spomenici, koji su postavljeni protivno zakonu, biti uklonjeni.
“Nema izuzetaka, nema selektivne primjene, nema tolerancije. Ministarstvo će i dalje, u saradnji sa Upravom za inspekcijske poslove, lokalnim samoupravama, policijom i tužilaštvom, štititi kulturnu baštinu i istorijski integritet naše države. Kad postoji osnov sumnje da je spomenik predmet ili sredstvo izvršenja krivičnog djela, oduzimanje može narediti isključivo nadležni tužilac, u skladu sa zakonom”, poručila je ona.
Spomenik je uklonjen nakon što je isto urađeno sa obilježjem četničkom komandantu Pavlu Đurišiću u selu Gornje Zaostro kraj Berana 8. avgusta.
Vujović je tada rekla da se Ministarstvo kulture i medija neće zaustaviti dok svako spomen-obilježje postavljeno bez saglasnosti tog resora ne bude uklonjeno – u svakoj opštini, bez izuzetka.
Ona je naložila inspektorki za kulturna dobra tog resora da u Plužinama, Herceg Novom i Petnjici izvrši nadzor, odnosno provjeri da li je neko od spomen-obilježja u tim opštinama nezakonito postavljeno.
Podnosilac prijave u vezi s Plužinama tražio je, prema nezvaničnim informacijama redakcije, da se ispita da li je po zakonu postavljena ploča “Nedajci pali u ratovima 1912-1918”, koja se nalazi ispod ploče posvećene stradalima u ratu od 1941. do 1945.
U Herceg Novom je, po inicijativi predsjednika Opštine Stevana Katića, počela provjera da li je spomenik odžačaru Rudolfu Karužiću Njunju u Njegoševoj ulici postavljen nezakonito, dok je u Petnjicu inspekcija upućena da ispita da li u toj opštini postoji zvanična odluka o davanju imena ulici po ratnom zločincu Osmanu Rastoderu.
Vujović je bila u toj varošici prije 15 dana povodom navoda medija da se tu nalazi ulica Rastodera. Ona je tada kazala da na licu mjesta nije zatekla tablu s natpisom koji se pominjao u medijima, ali je najavila detaljnu kontrolu.
“Vijesti” su 2015. godine objavile da su neki građani Petnjice samoinicijativno postavili nekoliko tabli s nazivima ulica. Među njima je bila i ona s imenom Rastodera, a čija fotografija (table) je objavljena na Fejsbuk stranici Radija Petnjica. Iz Opštine Petnjica su prije dvije sedmice saopštili da organi te lokalne samouprave nikad nijesu ni razmatrali, niti donijeli odluku kojom bi se neka ulica nazvala po Rastoderu.
“Istine radi, u jednom trenutku je neodgovorni pojedinac postavio tablu, koja je odmah uklonjena od nadležnih organa”, naveli su.
Vlasti Federativne Narodne Republike Jugoslavije proglasile su Rastodera za ratnog zločinca nakon završetka Drugog svjetskog rata, a vođa Muslimanske milicije, paravojne formacije koja je sarađivala s fašistima, ubijen je u januaru 1946. pod nerazjašnjenim okolnostima.
Izvor: Vijesti
