Izvještaj o kontrolnoj reviziji „Efikasnost mehanizma regulacije, praćenja i izvještavanja o kvalitetu vazduha u Crnoj Gori“ koji je obavila Državna revizorska institucija u Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, Agenciji za zaštitu životne sredine, Zavodu za hidrometeorologij u i seizmologiju, Centru za ekotoksikološka ispitivanja i lokalnim samoupravama Podgorice, Nikšića, Pljevalja i Bijelog Polja utvrdio je da njihove preporuke u najvećem broju nisu realizovane, odnosno da se državni revizor nije mogao uvjeriti u njihove statuse.
Revizijom je utvrđeno stanje i nedostaci koji se odnose na oblast zaštite životne sredine, kontrolu kvaliteta vazduha i utvrđivanja planova u daljoj strategiji kada je u pitanju ova oblast društvenog života.
DRI je od pomenutih institucija zahtijevala da, između ostalog, podnesu izvještaje o stepenu zaštite životne sredine, izjasne o kvalitetu vazduha i daju predloge za pripremu nove Nacionalne startegije upravljanja kvalitetom vazduha.
U izvještaju koji je DRI objavila navodi se da su Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma i Agencija za zaštitu životne sredine dostavili Akcioni plan i Izvještaj o realizaciji preporuka, ali da u tim izvještajima nije ocijenjen stepen njihove realizacije.
Preporuka DRI koju Agencija nije realizovala odnosila se na Izvještaj o postupanju u momentu kada je prag upozorenja prekoračen ili postoji opasnost od prekoračenja praga upozorenja za sumpor(IV)oksid u Opštini Pljevlja.
U komentaru DRI navodi se da Agencija nije raspolagala sa pomenutim Izvještajima pa se revizijom nisu mogle utvrditi mjere koje je Agencija tim povodom preduzimala.
Svoje nepostupanje iz Agencije su obrazložili činjenicom da kratkoročnim akcionim planom za tu opštinu nisu sprovedene sve potrebne aktivnosti za uspostavljnje rada mjernih instrumenata u skladu sa zahtijevanim kriterijumima koji bi omogućili vraćanje znaka akreditacije na mjesečne izvještaje što je potvrda validnosti i pouzdanosti dobijenih rezultata mjerenja.
Na preporuku DRI Opštini Nikišić da donese godišnji program monitoringa vazduha, na bazi koga bi se izradio godišnji Izvještaj o realizaciji programa monitoringa vazduha, iz te lokalne samouprave nisu dostavljeni rezultati uz obrazloženje da se u Nikšiću kontinuirano sprovodi automatski monitoring od sredine 2009. godine, u skladu sa Uredbom o uspostavljanju mreže mjernih mjesta za praćenje kvaliteta vazduha. Takođe, na preporuku DRI da uspostave sistem praćenja kvaliteta vazduha iz nikšićke opštine su se pozvali na Zakon o zaštiti vazduha kojim nije propisana obaveza lokalnim upravama da uspostave lokalnu mrežu za praćenje kvaliteta vazduha.
“Iz odgovora se zaključuje da Opština Nikšić nema namjeru da uspostavi sopstveni sistem praćenja kvaliteta vazduha, jer smatraju da mogu uspostaviti odgovarajuće praćenje kvaliteta vazduha na osnovu podataka koji se dobijaju sa stanica u državnoj mreži. U konačnom Izještaju navedeno je da Agencija nije obezbijedila adekvatnu funkcionalnost stanica za praćenje kvaliteta vazduha, kao i sprovođenje godišnjih i vanrednih servisa u što kraćem roku pa samim tim ni validnost rezultata mjerenja. Zakonom o zaštiti vazduha nije definisana obaveza uspostavljanja sistema praćenja kvaliteta vazduha, uspostavljanje lokalne mreže praćenja definisano je kao mogućnost, a s obzirom da Agencija ima mjerno mjesto u Nikšiću i samim tim vrši mjerenje za teritoriju Opštine Nišić. Na osnovu izvještaja subjekta revizije državni revizor se nije mogao uvjeriti da isti na adekvatan način prati kvalitet vazduha”, navodi se u komentaru državnog revizora.
Ista situacija je i u Opštini Pljevlja kojoj je DRI preporučila da uspostavi sistem praćenja kvaliteta vazduha na šta je dobijen identičan odgovor kao i iz nikšićke opštine, u kojem se, kako navode u obrazloženju, kvalitet vazduha kontinuirano prati u okviru državne mreže za praćenje kvaliteta vazduha na dvije automatske stanice, te da Zakonom o zaštiti vazduha nije propisana obaveza lokalnim upravama da uspostave lokalnu mrežu za praćenje kvaliteta vazduha.
DRI u revizorskom izvještaju, takođe, konstatuje da Opština Pljevlja nema namjeru da uspostavi sistem praćenja kvaliteta vazduha, jer smatraju da to mogu učiniti na osnovu podataka koji se dobijaju sa stanica u državnoj mreži.
“Na osnovu Izvještaja o realizaciji preporuka državni revizor se nije mogao uvjeriti da je Opština Pljevlja obezbijedila adekvatno praćenje kvaliteta vazduha”, dodaje se u Izvještaju DRI.
Slična situacija kada je riječ o praćenju kvaliteta vazduha je i u Podgorici zbog čega DRI u komentaru Izvještaja navodi da “Glavni Grad nema namjeru da uspostavi svoj sistem praćenja kvalitreta vazduha, već da monitoring sprovodi na bazi uspostavljene Državne mreže za praćenje kvaliteta vazduha”.
“Međutim, kao što je u konačnom Izještaju navedeno Agencija nije obezbijedila adekvatnu funkcionalnost stanica za praćenje kvaliteta vazduha, kao i sprovođenje godišnjih i vanrednih servisa u što kraćem roku pa samim tim ni validnost rezultata mjerenja. Sprovođenje monitoringa na bazi ovakvih podataka je upitno”, navode iz DRI ističući da je cilj preporuke da se obezbijedi odgovarajuće praćenje kvaliteta vazduha bez obzira da li će se realizovati kroz lokalnu ili državnu mrežu stanica.
Zbog ovakvog izvještaja, državni revizor nije mogao da se uvjeri na osnovu da je Glavni grad obezbijedio adekvatno vršenje monitoringa kvaliteta vazduha.
Izuzetak u cijelom izvještaju čini Opština Bijelo Polje koja je DRI dostavila Akcioni plan, ali ne i Izvještaj o realizaciji preporuka.
“Subjekt revizije je dužan da, u roku od 15 dana, dostavi Izvještaj o realizaciji preporuka. U slučaju nedostavljanja istog biće podnijet zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka”, navodi se u izvještaju kolegijuma DRI koji su činili dr Branislav Radulović i dr Milan Dabović.
U zaključku konstatuju da su pomenute instuticije, kao subjekti revizije, dužni da za nerealizovane preporuke i preporuke za koje se državni revizor nije mogao uvjeriti u status, dodatno izvijeste DRI u utvrđenom roku od 30 dana i da do 3. oktobra ove godine dostave nove Izvještaje o realizaciji preporuka.
Izvještaj o realizaciji preporuka DRI biće dostavljen i Skupštinskom Odboru za turizam, poljoprivredu, ekologiju i prostorno planiranje.
I.M.
