Evropa se sprema za potencijalni povratak bivšeg predsjednika Donalda Trampa na vlast, dok još ne zna mnogo o tome kakva bi mogla da bude politika njegove demokratske rivalke, aktuelne potpredsjednice Kamale Haris. Mnogi Evropljani vjeruju da je ulog izuzetno visok na ovim napetim američkim izborima: od NATO-a i transatlantskog saveza, preko ruskog rata protiv Ukrajine, do trgovinskih odnosa i budućnosti samih evropskih demokratija.
Mnogi Evropljani nemaju lijepe uspomene na predsjednički mandat Donalda Trampa. U Francuskoj, prvobitno prijateljski odnosi predsjednika Makrona i njegovog američkog kolege vrlo brzo su se ohladili. Napetosti između Evrope i SAD su rasle, u vezi sa trgovinom, Iranom i klimatskim promjenama, kao i zbog pristupa Turske NATO savezu koji nekim Evropljanima liči na princip “usluga za uslugu”.
Ako se vrati na vlast, Tramp kaže da će uvesti visoke tarife Evropljanima, insistirati na pregovorima da se okonča ruski rat u Ukrajini i obustaviti pomoć Kijevu – što je pozicija kojoj se snažno protivi većina evropskih lidera.
“Postoji osjećanje da je on sada stariji, zlonamjerniji, radikalniji i opasniji. Naravno postavlja se pitanje budućnosti Evrope i NATO-a, zbog njegove zaštite i solidarnosti u odnosu na Rusiju”, kaže francuska politička analitičarka Nikol Bakaran.
Lideri Evropske unije navodno već spremaju načine da ublaže potencijalni efekat drugog Trampovog mandata u Bijeloj kući. Međutim, širom Evrope, ljudi su zabrinuti.
“Tramp nas plaši zato što izražava mržnju, laže i imamo osjećaj da ima stav despota, diktatora”, kaže francuski penzioner Erve Vilmon.
Analitičari kažu da Evropljani u većoj mjeri navijaju za potpredsjednicu Kamalu Haris, demokratsku kandidatkinju, za koju se nadaju da će nastaviti snažne transatlantske veze koje njeguje aktuelni predsjednik Džo Bajden. Analitičari, među kojima je Žesin Veber iz Njemačkog Maršalovog Fonda, nagovještavaju da će te veze oslabiti bez obzira na to ko dođe u Bijelu kuću, pošto se priorieti Amerikanaca mijenjaju.
“Mislim da bi pobjeda Haris izazvala veliko olakšanje u Evropi. Vidjeli smo da Haris u kampanji nije detaljno definisala politiku, posebno spoljnu, tako da za mnoge Evropljane ona u izvjesnoj mjeri ostaje nepoznanica”.
Za to vrijeme, Tramp i dalje može da računa na neke snažne obožavaoce u Evropi. Viktor Orban, mađarski premijer, kaže da će otvoriti šampanjac ako pobijedi Tramp.
Trampove nacionalističke poruke iz kampanje i čvrst pristup imigraciji, takođe imaju odjeka među evropskim populističkim, desničarskim partijama.
‘Zabrinuta sam za demokratiju, jer ako Tramp pobijedi na ovim izborima doći će do domino efekta u Evropi”, smatra Karolina Santo, Portugalka koja živi u Parizu.
Neki analitičari vjeruju da bi Trampova pobjeda prodrmala Evropu i navela je da pojača sopstvenu vojnu i ekonomsku odbranu – što je potez za koji kritičari kažu da je trebalo da se povuče prije više godina.
Izvor: VoA
