| Pojava štamparije u srednjovjekovnoj Crnoj Gori, poslednjoj slobodnoj državi na Balkanu pred turskom najezdom, predstavlja svojevrstan kulturni fenomen evropskih razmjera. Gospodar Crne Gore, Đurđe Crnojević, kupuje u Veneciji štamparsku presu sa pokretnim slovima i počinje da štampa bogoslužbene knjige. Prva knjiga koja je iz ove štamparije izašla 4. januara 1494. godine jeste Oktoih prvoglasnik. Oktoih prvoglasnik štampan je na papiru u dvije boje – crvena i crna i ukrašen inicijalima i zastavicama, koji su koncipirani u duhu renesanse uz tradiciju stare rukopisne knjige. Broji 269 listova veličine 254 x 186 mm. Odlikuju ga najviši dometi štamparstva XV vijeka i po grafičkoj ljepoti ne zaostaje iza venecijanske produkcije toga vremena. Štampanje i ukrašavanje Oktoiha izvelo je sedam monaha pod budnim okom jeromonaha Makarija u štampariji poznatoj kao Crnojevića štamparija, prvoj južnoslovenskoj ćiriličnoj štampariji i prvoj državnoj štampariji na svijetu. Oktoih je štampan u relativno velikom broju, od kojih se do danas sačuvalo 105 primjeraka. To ukazuje na želju izdavača da knjiga bude distribuirana i u okolne prostore, koji su se nalazili pod turskom okupacijom i time doprinese očuvanju nacionalne i vjerske svijesti porobljenih naroda. Jedan od bolje očuvanih primjeraka Oktoiha prvoglasnika čuva se u biblioteci Narodnog muzeja na Cetinju. Knjiga je zavedena u inventaru Narodnog muzeja, br. 16828 i time stavljena pod zaštitu Zakona kao izuzetno značajan pokretni spomenik kulture. |
Izvor: Zanimljivosti
Za Press priredio: Dragan Leković
