Karl Malden (engl. Karl Malden, rođen kao Mladen Sekulović, Čikago, 22. mart 1912 — Los Anđeles, 1. jul 2009), američki glumac srpsko-češkog porijekla. Igrao je u preko 60 filmskih ostvarenja, od kojih su najpoznatiji „Tramvaj zvani želja” (1951) — za koji je dobio Oskara za najboljeg glumca u sporednoj ulozi, „Na dokovima Njujorka” (1954) i „Paton” (1970). Značajna je i njegova uloga u TV seriji iz 1970-ih godina „Ulice San Franciska”, gdje je igrao glavnu ulogu zajedno sa Majklom Daglasom.
Od 1989. do 1992. godine je bio predsjednik Akademije filmskih umjetnosti koja dodjeljuje Oskara.
Djetinjstvo i mladost
Maldenov otac, Petar Sekulović, napustio je rodno Podosoje kod Bileće i „trbuhom za kruhom” došao u Čikago. Tu je rođen Mladen, kao najstariji od trojice braće. Njegova majka je bila Mini Sekulović, Čehinja, zaposlena u tekstilnoj industriji. U Holivudu je bio vrlo cijenjen; trač rubrike o Karlu Maldenu je uvijek bilo teško ili nemoguće sresti.
Od malih nogu je govorio srpski. Rado je pričao o svojoj prošlosti i porijeklu. Spominjao je kako mu je otac radio težak posao u čeličani u Geriju, kao i on kasnije. I pored teškog rada, njegov otac je osnovao najstarije srpsko pjevačko društvo u Americi, zvano „Sokol Grupa-Branko Radičević”. Tako se mladi Mladen još u porodici upoznao sa srpskom kulturom i običajima.
Karijera
Malden, tada još uvijek Mladen Sekulović, napustio je Geri i rad u čeličani 1934. godine, radi pohađanja „Gudmenove škole” u okviru „Gudmen teatra” u Čikagu. Tada je promijenio ime u Karl Malden, na nagovor pozorišta. Nije imao dovoljno novca za školovanje, ali je ubrzo dobio stipendiju. Nastupao je u pozorištu 3 godine, a onda ostao bez posla i novca, pa se vratio kući. Već u ovom periodu su ga zapazili američki, pa i jugoslovenski listovi.
Otputovao je u Njujork 1937. i glumio u „Brodvej teatru”. Bio je kratko angažovan na radiju i dobio nezapaženu ulogu u svom prvom filmu They Knew What They Wanted. Nakon toga se pridružio „Grup teatru”, gdje je upoznao reditelja Elija Kazana, u čijim je filmovima kasnije stekao popularnost.
Učestvovao je u Drugom svjetskom ratu i za to vrijeme dobio malu ulogu u predstavi i filmu američke vojske Winged Victory. Po završetku rata, dobio je još jednu malu ulogu u predstavi Truckline Cafe, sa tada nepoznatim Marlonom Brandom.
Uspon u karijeri otpočeo je 1950. godine, ulogama u filmovima The Gunfighter i Pakao Montezume (Halls of Montezuma). U prvom filmu se pojavljuje u ulozi Meka (vlasnika bara), a u drugom u ulozi doktora Džonsa.
Najveći uspjeh je postigao glumeći u filmovima režisera Elije Kazana. U filmu Tramvaj zvani želja (A Streetcar Named Desire) iz 1951. godine, glumi Miča (Harold Mičel), najboljeg prijatelja Stenlija Kovalskog (Marlon Brando), koji upada u romansu sa Blanš Diboa (Vivijen Li). Taj film mu je donio Oskara za najbolju sporednu mušku ulogu.
Bio je takođe nominovan za Oskara za najbolju sporednu ulogu u filmu Na dokovima Njujorka (On the Waterfront) iz 1954. godine. Tu je glumio katoličkog sveštenika Berija, koji utiče na Terija Maloja (Marlon Brando) da svjedoči protiv mafije. Ova dva filma sa njegovim nominacijama za Oskara režirao je Elija Kazan. Baby Doll (1956) je zadnji film Elije Kazana u kojem je Karl Malden glumio. To je bila uloga Arčija, čovjeka željnog moći i oženjenog tinejdžerkom koja mu zadaje probleme.
Naredni filmovi koje je snimio, bili su između ostalih: Fear Strikes Out (1957), Pollyanna (1960), Jednooki Džek (One-Eyed Jacks 1961), Birdman of Alcatraz (1962), Gypsy (1962), How the West Was Won (1962), The Cincinnati Kid (1965). U filmu Paton iz 1970. glumi generala američke vojske, Omara Bredlija.
Veliku popularnost mu je donijela TV serija Ulice San Franciska, koja se prikazivala od 1972. do 1977. godine. Glumio je policajca veterana, poručnika Majka Stouna. Majkl Daglas, koji se probio na glumačkoj sceni u ovoj seriji, glumio je njegovog mlađeg partnera Stiva Kelera.
Karl Malden je ostavio traga i u jugoslovenskoj kinematografiji, glumeći u filmu Suton, Gorana Paskaljevića, iz 1982. godine. To je bila uloga srpskog imigranta u SAD, Marka Sekulovića, a film je snimljen na engleskom jeziku. Glumio je i u italijanskom filmu Mačka sa devet repova (Il gatto a nove code 1971), slijepog čovjeka (Franko Arno) koji razrješava ubistvo.
Snimao je filmove sve do 1993. godine, kada se povukao. Posle toga se pojavio kao glumac još samo jednom, u 14. epizodi serije „Zapadno krilo” 2000. godine, glumeći katoličkog sveštenika (Tomas Kavano).
Bio je reditelj samo jednog filma — Time Limit (1957) — vezanog za Korejski rat, a režirao je i djelimično The Hanging Tree (1959), zbog bolesti pravog reditelja (Delmer Dejvis).
Nagradu za životno djelo Američkog glumačkog udruženja uručio mu je Majkl Daglas 11. novembra 2004. godine.
Predsjednik Državne zajednice Srbije i Crne Gore, Svetozar Marović, odlikovao ga je 17. februara 2004. Kako se navodi u obrazloženju odluke Malden je odlikovan „za izuzetno dugogodišnje lično ostvarenje u oblasti filmske umjetnosti”. U Maldenovom pismu zahvalnosti stoji: „Oduvijek sam osjećao duboku vezu sa svojim srpskim porijeklom i stoga sam veoma dirnut i zahvalan. Imam sreću da sam primio mnoge počasti u životu, ali ova će zauvijek biti posebna za mene. Ne mogu Vam se dovoljno zahvaliti. Uvijek ću Vam biti zahvalan na Bijelom anđelu, kao i cijela moja porodica”. Srpska pravoslavna crkva odlikovala ga je Ordenom Svetog Save.
Privatni život
Karl Malden se oženio Monom Grinberg 1938. godine. Upoznao ju je za vrijeme angažmana u „Gudmenovom teatru”. Sa njom je bio u braku preko 70 godina i dobio dvije kćerke. U Kaliforniju je stigao 1960. godine. Živio je u blizini Santa Barbare. U glumačkoj industriji je bio 61 godinu, a 1993. se penzionisao. Pet godina je bio predsjednik Filmske akademije u Los Anđelesu, a osnovao je i umjetničku biblioteku u Beverli Hilsu, koja je najveća u Americi.
Napisao je (uz pomoć svoje kćerke Karle) knjigu-memoara When do I start 1997. godine. Knjigu su na srpski preveli Aleksandra Minić i Nikola Rabrenović a objavio je 2018. godine Službeni glasnik pod naslovom: Kako sam uspeo: memoari, ISBN 978-86-519-2211-7 (SG)
Karl Malden je umro 1. jula 2009. u Los Anđelesu u 97. godini života. Dugovječnost je naslijedio od svoje majke (umrla u 102. godini), a iza sebe je ostavio ženu Monu, dvije kćerke, 3 unuka i 4 praunuka.
Zanimljivosti
U filmovima je koristio svaku priliku da spomene prezime Sekulović. Tako u filmu Paton, u ulozi generala Omara Bredlija kaže jednom vojniku: Dodaj mi taj šljem Sekuloviću! U filmu Dead Ringer, kao policijski detektiv kaže drugom detektivu: Daj mi moju kapu Sekuloviću! Takođe, u njegovom filmu Fear Strikes Out, pojavljuje se bejzbolski skaut Sekulović. Kao zatvorski čuvar u filmu Birdman of Alcatraz, čita listu zatvorenika, među kojima se nalazi i jedan Sekulović. Najpoznatiji primjer toga je u TV seriji Ulice San Franciska, u ulozi policijskog poručnika Majka Stouna, kada zaposli pomoćnika Sekulovića. U jugoslovenskom filmu Suton je glumio Marka Sekulovića.
Omiljeni glumci Karla Maldena iz prošlosti su bili Pol Mjuni i Edvard G. Robinson, a u šali je govorio da mu je pored njih omiljen i Karl Malden.
U Beogradu mu je podignut spomenik, otkriven 20. novembra 2018. godine.
