Indiana Jones i posljednji krstaški pohod (eng. Indiana Jones and the Last Crusade), avanturistički film Stevena Spielberga iz 1989. s Harrisonom Fordom i Seanom Conneryjem.
Nakon što dr. Henry Jones stariji (Connery) nestane u dugogodišnjoj potrazi za Svetim Gralom, Indiana mora ući u očev trag u nadi da će ga spasiti – i Gral – iz ruka nacističke vojne mašinerije. Bio je to finansijski najuspješniji film 1989.
Produkcija
Nakon izlaska filma Otimači izgubljenog kovčega, Spielberg se vratio konceptu Kralja majmuna i opsjednutog hrama, prije nego što je Lucas predložio Sveti Gral. Spielberg ga je prethodno odbio smatrajući to nadzemaljskim, ali onda je na to nadodao priču o odnosu oca i sina. Pomislio je, “Gral koji svi traže može biti metafora za sina koji traži pomirenje s ocem i oca koji traži pomirenje sa sinom.” Razvijajući priču, Lucas je na želju Harrisona Forda, dodao flasback Indiane kao tinejdžera kojim počinje film. Menno Meyjes, koji je sa Spielbergom radio na filmovima Boja purpura i Carstvo sunca, zajedno je s Lucasom napisao priču dok je Jeffrey Boam napisao završnu verziju scenarija.
Snimanje je počelo 16. maja 1988. s budžetom od 36 miliona dolara, a snimalo se u Veneciji, Almeriji, Jordanu, Austriji, Njemačkoj, Coloradu, Novom Meksiku, Utahu i Teksasu. Almeria je korišćena za avionsku potjeru i obračun na tenku. Iako je po scenariju snimanje trebalo trajati dva dana, Spielberg je proširio tenkovski obračun i dao napraviti dva tenka, jedan za krupne planove. Kad je snimao scenu u kojoj Henry koristi galebove da sruši avion, galebovi nisu htjeli letjeti, pa je Spielberg koristio golubove. Snimanje u Veneciji obavljeno je u avgustu, a ekipa je zauzela Grand Canal. Borba pokraj propelera snimljena je u studijima Elstree, dok je 2000 pacova posebno okoćeno kako bi se isključila mogućnost zaraze. River Phoenix snimio je scene u septembru, tri nedjelje nakon što je završen glavni dio snimanja. Nakon pregleda, grube verzije, Spielberg je dodao potjeru na motorima koja je snimljena u Lucas Valleyju.
Glumci
Harrison Ford – Indiana Jones, neustrašivi arheolog i avanturista koji pokušava spasiti svog otuđenog oca.
Sean Connery – Profesor Henry Jones, Indianin otac, koji je više mario za potragu za Gralom nego za vlastitim sinom. Boji se pacova.
Denholm Elliott – Dr. Marcus Brody, Indianin kolega, kustos muzeja.
John Rhys-Davies – Sallah, Indianin prijatelj, profesionalni kopač koji živi u Kairu.
Alison Doody – Dr. Elsa Schneider, austrijska profesorica koja sarađuje s nacistima. Zavela je i oca i sina Jones.
Julian Glover – Walter Donovan, američki biznismen koji je poslao Jonesove u potragu za Svetim Gralom, sarađuje s nacistima i traži besmrtnost.
River Phoenix – mladi Indiana Jones na početku filma.
Michael Byrne – Vogel, brutalni nacistički pukovnik.
Kevork Malikyan – Kazim, vođa Bratstva krstaškog mača, organizacije koja štiti Sveti Gral.
Robert Eddison – Vitez koji čuva Gral. Popio je iz Kristova pehara tokom Krstaških ratova te je besmrtan ako se drži unutar označenog ulaza.
Reakcije
Ovaj nastavak serijala o Indiani Jonesu ima više humora nego prethodna dva filma. Humor se najčešće manifestuje kroz odnos Indiane i njegova oca. Marcus Brody je takođe puno manje ozbiljan lik nego u prethodnom pojavljivanju u Otimačima izgubljenog kovčega, gdje je opisan kao kustos muzeja koji “se jednom izgubio u vlastitom muzeju”. Bezbrižnost filma posebno je u kontrastu na prethodnika, film Ukleti hram, koji se često navodi kao “najmračniji” u trilogiji.
Procjenjuje se da je Posljednji krstaški pohod zaradio preko 197 miliona dolara u Sjedinjenim Državama i 474 miliona širom svijeta. Po tim brojkama, film se nalazi na drugom mjestu najuspješnijih iz 1989., iza Batmana. Film je dobitnik Oscara za montažu zvučnih efekata.
Priredio: Dragan Leković
