Festival muzike i umjetnosti u Vudstoku, rok festival koji je održan na farmi Maksa Jasgura (Max Yasgur) u Vajt Lejku kod Betela u državi Njujork od 15 do 18. avgusta 1969.
Tokom tog kišnog vikenda su nastupili mnogi od najpoznatijih muzičara tog vremena, među kojima su: The Who, Jefferson Airplane, Grateful Dead, Canned Heat, Joan Baez, Janis Joplin, Joe Cocker, Jimi Hendrix i drugi. Posetilo ga je blizu pola miliona ljudi. Posljednji je na binu izišao Jimi Hendrix, četvrtog dana slavlja, 18. avgusta 1969. u 8:30 ujutro, koji je nadahnuto odsvirao američku himnu pred (preostalih) 40.000 najizdržljivijih.
Vudstok je najpoznatiji rok festival ikada održan. Festival je ušao među 50 momenata koji su promijenili rokenrol časopisa Rolling Stone. Za mnoge je on najbolji primjer kontrakulture 1960-ih i hipi-ere.
Pozadina:
Vudstok je nastao trudom Majkl Langa, Džon Robertsa, Džoel Rozenman i Arti Kornfelda. Investitori su bili Roberts i Rozenman, koji su u novinama Njujork Tajms i Vol Strit Džurnal dali oglas pod kojim bi uložili bezgraničnu sumu novca u neki projekat. Lang i Kornfeld su primijetili oglas i četvoro ljudi se sastalo.
Organizovan pod nazivom “Woodstock Avanture”, kao investicija rizičnog profita, postaje besplatna atrakcija koja je privukla više stotina hiljada ljudi više nego na šta su organizatori bili spremni. Oko 186,000 karata biva prodato dok organizatori očekuju oko 200,000 hiljada posjetilaca. Karte su koštale 18$ (oko 80$ uračunato sa sadašnjom inflacijom), a 24$ na dan festivala za sva tri dana. Woodstock Avanture nude Warner Brothersu prava za snimanje filma o Vudstoku za 100,000$, a Kornfeld kaže: “Film će biti prodat u milion primjeraka, a ako izbiju neredi, biće najbolji dokumentarac ikada snimljen”.
Festival je tekao tokom vojnih problema Amerike sa Vijetnamom i situacijom oko rasizma. Tako festival rađa novu mini-naciju koja se bori za svoja prava. Umovi bivaju “otvoreni”, naširoko se upražnjavaju droge i “slobodna ljubav”. Morala se uključiti i vojska osiguravajući prolaz znatiželjnima, ali i prevoz sudionika helikopterima do bine, nužnu medicinsku pomoć te hranu i vodu. Tokom festivala su umrle dvije osobe: jedna od predoziranja heroinom, druga kada je traktor slučajno pregazio preko vreće za spavanje. Dvije bebe su rođene tokom festivala.
Izbor mjesta:
U početku je festival trebao da zaume mjesto u Midltavnu, Orandž Kaunti, Njujork, izdato za 10,000$ tokom proljeća 1969. Gradski čelnici su bili uvjereni da neće biti više od 50,000 posjetilaca, a stanovnici Midltavna su se odmah protivili događaju. Petnaestog jula festivalu zabranjuju ovo mjesto pod izgovorom da nisu zadovoljeni uslovi pokretnih toaleta.
Saznavši za zabranu, Eliot Tiber nudi organizatorima svoj posjed u Betelu. Iako je Tiber imao dozvolu grada, ispostavilo se da je posjed isuviše mali sa svojih 61,000 m². Preko njega Woodstock Avanture bivaju povezane sa lokalcem Maksom Jasgurom pod dogovorom za 50$ po 5,000 gostiju. Dvadesetog jula se sastaju gdje ugovaraju izdaju posjeda od 600 ari za 75,000$ i dodatnih 25,000$ za stanovnike u blizini. Vijesti oko ovog sastanka su procurjele tokom samog sastanka jer su radnici restorana gdje je isti bio održan obavijestili radio stanice. Organizatori ponovo uvjeravaju Betela da se očekuje oko 50,000 zvanica.
Ton:
Majstor zvuka je bio iskusni Bil Henli, nagrađen Parneli nagradom za svoje inovacije. Ozvučenje za očekivanih 200,000 ljudi je imalo zadatak da se izbori sa pola miliona zvanica. Podrška od zavidnih 2,000 ampera napajanja daje ovom konceptu tona etiketu Vudstok oprema (the Woodstock Bins) kao uzor daljnjim festivalima.
Izvođači:
Petak, 15. Avgust
Prvi dan zvanično počinje 15. avgusta u 17:07 sa nastupom Ričija Hejvensa i ostalim kantri muzičarima.
Swami otvara festival.
Richie Havens
Swami Satchidananda, koji je otvorio festival
Sweetwater
The Incredible String Band
Bert Sommer
Tim Hardin
Ravi Shankar
Melanie
Arlo Guthrie
Joan Baez
Subota, 16. Avgust
Festival se otvara u 12:15. Nastupi psihodeličnih rok izvođača.
Quill
Country Joe McDonald
John Sebastian
Santana
Keef Hartley Band
Canned Heat
Mountain
Grateful Dead
Creedence Clearwater Revival
Janis Joplin with The Kozmic Blues Band
Sly & the Family Stone
The Who
Jefferson Airplane
Nedelja, 17. avgust do ponedeljka, 18. avgusta
Džo Koker tog dana otvara Vudstok u 14 časova, prati ga Gris bend
The Grease Band
Joe Cocker
Country Joe and the Fish
Ten Years After
The Band
Blood, Sweat & Tears
Johnny Winter featuring his brother, Edgar Winter
Crosby, Stills, Nash & Young
Paul Butterfield Blues Band
Sha-Na-Na
Jimi Hendrix
U popularnoj kulturi:
Dokumentarni film Vudstok iz 1970. režirao je Majkl Vadli. Montažeri su bili Martin Skorseze i Telma Skunmejker. Kompanija Warner Brothers uložila je u snimanje filma 100.000 dolara, a Vadli je angažovao stotinjak njujorških filmskih radnika. Međutim, zbog nedostatka novca s njima sklapa ugovor po principu “duplo ili ništa” gdje zarada članova ekipe zavisi od uspjeha filma. Film je dobio Oskara u kategoriji dokumentarnog filma.
Pjesma Džoni Mičel “Woodstock”, kojom je ovjekovječen ovaj događaj, postala je kasnije veliki hit grupe Krozbi, Stils, Neš i Jang.
Woodstock danas:
Na mjestu održavanja festivala podignuta je bista. Polja i bine su zadržale svoj ruralni oblik. Jasgurova farma je i dalje popularna turistička destinacija. Grupa Krozbi, Stils, Neš end Jang održala je 13. avgusta 2006. memorijalni koncert pred 16.000 gledalaca obilježivši tako tridesetsedmogodišnjicu Vudstoka. Avgusta 2007. tadašnji vlasnici farme Roj Hauard i Džeril Ejbramson daju farmu površine 103 ara na prodaju po cijeni od osam miliona dolara. Muzej u šumi kod Betela otvara se 2008. godine. Četrdesetogodišnjica festivala obilježila se 2009.
Priredio: Dragan Leković
