Planeta majmuna (engl. Planet of the Apes), naučnofantastični film iz 1968, rađen prema romanu Pjera Bula. Film je 1969. bio nominovan za dva „Oskara“; najbolju muziku i najbolje kostime, a osvojio je nagradu Dženezis (Genesis) 1996. i nagradu Lorel (Laurel) 1968.
Radnja
Džordž Tajlor zapovijeda svemirskim brodom u kojem se nalazi još troje astronauta. Let traje šest mjeseci gotovo svjetlosnom brzinom, što bi bilo 700 godina na Zemlji. To vrijeme putnici provode u kapsulama u nekoj vrsti hibernacije. Raketa se spušta na nepoznatu planetu izvan Sunčevog sistema. Spuštanje ne prolazi srećno, ali se Džordž i dvojica astronauta spasavaju veslajući prema obali. Tamo ih napadnu gorile koje jašu konje, koriste oružje i međusobno razgovaraju na engleskom. U tom napadu Džordž biva ranjen i operišu ga dvije šimpanze, od kojih je jedna doktorka Zira. Dok se oporavljao majmuni su zatvorili Džordža u kavez s Novom, primitivnim čovjekom koji ne zna da govori. Pod tako teškim uslovima, Džordž otkriva da su na ovoj planeti majmuni svjesna, inteligentna bića, koja ljude smatraju opasnim životinjama. Zbog toga ih ili odmah ubiju ili na njihovim mozgovima vrše naučne eksperimente. Zira i njen vjerenik arheolog Kornelius se ipak zainteresuju za Džordža jer je to prvi čovjek koji govori i piše. Kada o tome obavijeste najuglednijeg majmuna, starog dr Zajusa, on prvo ne želi da povjeruje da ljudi mogu da govore, a potom zapovijeda da se Džordžu pregleda mozak…
O filmu
Planeta majmuna snimljen je za približno šest miliona dolara, a zaradio je samo u Americi 1968. trideset i dva miliona. O popularnosti filma i njegovom svojevrsnom „kultu“ svjedoči i činjenica da su od 1970. do 1973. snimljena čak četiri nastavka, a kasnije i dvije TV serije. 2001. Tim Barton je snimio svoju verziju a film je bio loše ocijenjen i od publike i od kritike. U sedamdesetim je snimljena i animirana serija. Ovo je jedan od prvih filmova kojeg su propratile majice, lutke i sva ostala roba koja je doprinijela zaradi od oko 100 miliona dolara.
Za neke ljubitelje NF-a, ovo je jedan od najkontroverznijih i najboljih NF-filmova svih vremena. Prava na film otkupio je producent Artur Džekobs, a prije nego što je knjiga prevedena na engleski jezik otpočele su pripreme za film. U prvoj verziji scenarija društvo majmuna je bilo daleko razvijenije nego u snimljenom filmu. Producenti su tražili mnoge prerade scenarija, jer bi film s tako razvijenim društvom majmuna imao preskupe specijalne efekte. Zadržana je originalna Serlingova ideja o atomskom ratu koji je uništio civilizaciju. Konačnu verziju scenarija je napisao Majkl Vilson, autor scenarija i za film Most na reci Kvaj. Vilson je filmu dodao aluziju na političku situaciju. Naime, film vjerno oslikava stanje duha vremena i društva (u kojem je sniman) zbog aktuelnog rata u Vijetnamu, ubistva Kenedija i Martina Lutera Kinga, kao i društvenih nemira… Reditelj Frenklin Dž. Šafner, kojeg publika pamti po Patonu, Leptiru i Momcima iz Brazila, spojio je akciju i nenametljivu „filozofiju“ u napet i zabavan film.
Maske majmuna su za to vrijeme bile novitet, jer su nanošene direktno na lica glumaca. Taj posao je zahtijevao više sati rada, koji se isplatio, jer su kasnije mnogi holivudski šminkeri izjavili da im je upravo ovaj film bio inspiracija. Tvorci filma su se pribojavali da maske mogu da izazovu kontraefekat kod publike. Zaslužan za uspjeh je bio Džon Čejmbers, koji se zapravo bavio medicinskom protetikom, a pomagalo mu je 200 ljudi. Eksperiment u filmu je bila i muzika sa udaraljkama i duvačkim instrumentima, kao i potpuni nedostatak muzike u završnoj sceni, koja se danas smatra antologijskom.
Za glavnu ulogu se kraće vrijeme razmišljalo o Brandu, ali je ipak odluka pala na Hestona. U posebno rađenom kratkom filmu koji je imao za cilj da pokaže kako će majmuni izgledati, glumio je i Edvard G. Robinson, koji zbog zdravstvenih problema nije mogao da izdrži snimanje cijelog filma, pa je zamijenjen Morisom Evansom u ulozi Dr. Zajusa.
