Mnogo prije nego što su Rimljani stvorili moću civilizaciju na Apeninskom polustrvu, tu su živjeli Etrurci. Narod o čijoj misterioznoj kulturi se zna malo, a ono što je sigurno jeste da datira najranije iz 9. vijeka p.n.e.. Narednih nekoliko vjekova, oni su napredovali – sve dok negdje oko 3. vijeka p.n.e.., nisu potpali pod rimsku vlast.
Međutim, arheološki podaci decenijama unazad sugerišu da je ovaj događaj još jedan dokaz kako “istoriju pišu pobjednici”, a da je etrurska kultura bila daleko naprednija nego što se vjerovalo ili što bi na to ukazali istorijski izvori. Čak toliko da su njihovi izumi i uticaji vidljivi sve do modernih vremena.
1. Nisu “uništeni” od strane drevnih Rimljana
Do danas nije ostalo mnogo pisanih tragova koji potiču od Etruraca, ali sa svim arheološkim dokazima gotovo je sigurno da oni nisu samo nestali nakon što je stvorena Rimska republika. Oni su nastavili da postoje još najmanje nekoliko decenija nakon nego što je njihova teritorija stavljena pod rimsku kontrolu.
Činjenica poznata na osnovu iskopavanja na lokalitetu Podere Cannicci, na kom je otkrivena netaknuta grobnica iz 2. vijeka p.n.e.. A u njoj dvije urne sa kolekcijom grobnih predmeta tipičnih za etrurske pogrebne prakse, poput keramičkih posuda, zlatnog i bronzanog nakita i gvozdenog predmeta koji je korišćen za “čišćenje” kože.
Pored toga, jedna od dvije urne je bila bogato ukrašena zlatnim listovima koji podsjećaju na maslinu – simbol tipičan za etrursku ikonografiju. Zbog čega se vjeruje da je pripadala lokalnom etrurskom aristokrati. Drugim riječima, sve ovo ukazuje da su se Etrurci asimilovali sa Rimljanima.
2. Njihove žene su imale prava
Prilikom istraživanja jednog od brojnih etrurskih grobalja, arheolozi su naišli na jednu od najneobičnijih na lokalitetu Vulći. Naime, ona je bila ispunjena sa preko 20 grobnih mjesta i pogrebnih kompleksa, od kojih se najviše isticao “Grob srebrnih ruku”.
Samo ime već upućuje da su se u njoj nalazile lijepo oblikovane i zlatom ukrašene srebrne ruke, koje su bile dio pogrebne figure koja je simbolizovala tijelo preminulog. Ovakvi nalazi su gotovo uvijek na osnovu konteksta sahrana povezivani sa ratnicima ili plemićima, ali ovdje to izgleda da nije bio slučaj.
Koliko god da su arheolozi pokušavali da pronađu ono za čim su tragali, ispostavilo se da je ova grobnica pripadala ženi visokog ranga – a ne muškarcu.
Pored ovih predmeta, u grobnici žene su iskopana i ogledala, posude koje su najvjerovatnije korišćene za skladištenje parfema, kozmetičkih preparata i slično. Što je u suprotnosti sa onim što će uskoro uslijediti, jer prema drevnim rimskim zapisima – žene nisu bile jednake ni punopravne sa muškarcima.
3. Otkriveni su dokazi o nomadskom pčelarstvu
U blizini modernog grada Banjolo San Vito, otkriveno je etrursko nalazište po imenu Forčelo. Na osnovu dokaza, utvrđeno je da je bilo naseljeno između 6. i 4. vijeka p.n.e., iz razloga što se nalazilo na povoljnoj lokaciji između rijeka Po i Minćo, tj. u plodnoj ravnici.
Tokom 5. vijeka p.n.e., ovdje je izbio požar i na sreću arheologa ovo im je obezbijedilo konzervaciju sloja sa vrijednim arheološkim artefaktima. Među spaljenim djelovima naselja nalazila se i pčelarska radionica sa uzorcima meda, saća i pčela za analizu polena. Cilj je bio da se utvrdi kakav je biljni svijet okruživao naselje i odakle su pčele sakupljale polen.
Analize su donijele neočekivane razultate, a istraživači su otkrili da su pčele sakupljale polen sa vodenih biljaka, poput lokvanja i divlje vinove loze. S obzirom da je polen uglavnom poticao iz “vodenih izvora”, ovo ih je dovelo do zaključka da su pčelari držali košnice na čamcima. Što potvrđuje riječi koje je zabilježio pisac Plinije Stariji, u svojoj “Istoriji prirode” gdje tvrdi da etrurski metod uzgajanja pčela podrazumijeva premještanje košnica duž rijeka.
4. Oni su nas naučili vinogradarstvu
Ne može se reći da oni nose zasluge za otkriće uzgajanja i spravljanja vina, ali dokazi ukazuju da su Etrurci umnogome uticali na kasnije evropske prakse proizvodnje. Ali ne prije nego što su i sami ovladali tehnikama, koje su naučili putem trgovinskih veza negdje tokom 8. vijeka p.n.e..
Etrurce su ni manje ni više sa evropskim sortama gvožđa upoznali Feničani, koji su im pomagali da osnuju vinograde i proizvode vino. Samo dva vijeka kasnije, oni su bili eksperti za ovo alkoholno piće, ali su i stečeno znanje nesebično nastavili da dijele sa drugim narodima.
Poput naroda koji je na prelazu iz 6. u 5. vijek p.n.e., stanovao u drevnoj francuskoj luci Latara – gdje su otkrivene amfore vina ispunjenih aditivima poput začinskog bilja i borove smole. Jedinstvena kombinacija koja je dala osobeni pečat i vjekovima nakon skladištenja pomogla arheolozima da otkriju ko je bio proizvođač.
Ove amfore su ujedno i najraniji arheološki dokazi o vinu u Francuskoj, ali daljim istraživanjem prese iz okoline Latara – datovane u kraj 5. vijeka, otkriveno je kako je lokalno stanovništvo počelo samo da prerađuje grožđe vrlo brzo nakon isporuka etrurskih amfora.
Još jedan od dokaza u prilog tezi da su Etrurci začetnici francuskog vinogradarstva je i nalaz olupine broda u blizini Marseja, datovane u kraj 5. vijeka, u kojoj je otkrivena vinova loza najvjerovatnije namijenjena za sadnju.
5. Trke kočija nisu bile omiljeni sport samo drevnih Rimljana?
Većina drevnih kočija iskopanih u Italiji otkrivena je na trlu drevne Etrurije, uključujući onu iskopanu u Monteleoneu. Ova kočija bila je položena u grobnicu koju je slučajno otkrio jedan zemljoposjednik 1902. godine, zajedno sa drugim bogatim grobnim inventarom – naknadno prodatom Metropoliten muzeju.
Istraživači su kočiju datovali u sredinu 6. vijeka p.n.e., a vjeruje se da je napravljena za aristokratu koji je u to vrijeme živio u blizini spomenutog lokaliteta. Dekoracija je bila urađena u grčkom stilu, što je tipično za djela proizvedena u Etruriji. Takođe, vješta obrada metala na njoj je tipična za etrurske zanatlije.
Teško je sa sigurnošću reći da li su se Rimljani ili Etrurci prvi takmičili kočijama, ali znamo da su Etrurci imali znanje i potrebne materijale da naprave kočije koje su mogle da se koriste i u tu svrhu.
Izvor: National Geographic.rs
