Šolja sa likom boga Bese je decenijama bila izložena u muzejskim vitrinama, ali naučnici su onda riješili da izvrše analize i otkriju njen sadržaj. Kada su rezultati stigli, uslijedilo je iznenađenje.
Egipatski panteon se sastoji od mnoštva bogova, koji imaju različite oblike, svojstava i atribute. Među njima se nalazi i jedan podrugljive ali i zastrašujuće prirode, po imenu Bes, bradati patuljak kog su stari Egipćani obožavali kao zaštitnika porodilja, majki i djece. Koji je ponekad imao i zadatak da štiti kuće od zmija otrovnica.
Jedna od njegovih najprepoznatljivijih karakteristika je da je to jedini staroegipatski bog koji je predstavljan frontalno, a nikada u profilu – kao ostala božanstva. Ali studiju koju je sproveo istraživački tim sa Univerziteta Južne Floride, u saradnji sa stručnjacima iz Milana i Trsta, otkriva neke njegove nove atribucije uz pomoć šolje iz 2. vijeka p.n.e..
Tragovi magičnog i blagotvornog napitka
Prema rezultatima nove studije, šolja koja je analizirana najsavremenijim metodama, sadržala je tragove psihoaktivnih jedinjenja koja uključuju fermentisano voće, ostatke biljke poznate kao Peganum harmala (gorska ruta, poznata po halucinogenim svojstvima), Nymphaea caerulea (plavi lokvanj, takođe posjeduje psihoaktivne supstance), kao i razne druge tragove.
“Sjemenke [gorske rute] proizvode velike količine alkaloida harmina i harmalina, koji izazivaju halucinacije. Pošto je lik Besa bio poštovan kao zaštitnik-genije, moglo bi se pretpostaviti da se ispijanje napitaka iz ovih šoljica smatralo korisnim” , naveli su autori studije. I dodaju: “Kombinacijom ovih podataka, možemo zaključiti da su biljke Peganum harmala i Nymphaea caerulea namjerno korišćene kao izvori psihoaktivnih supstanci u ritualne svrhe u ptolemejskom Egiptu.”
https://twitter.com/ancientorigins/status/1665909030403842049?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1665909030403842049%7Ctwgr%5Eb844daf97e981719cd34cdff741506e395d8acef%7Ctwcon%5Es1_c10&ref_url=https%3A%2F%2Fnationalgeographic.rs%2Fistorija-i-kultura%2Farheologija%2Fa41440%2FSolja-sa-likom-staroegipatskog-bozanstva-otkrila-tragove-psihoaktivnih-supstanci.html
Isto tako, istraživači sugerišu da ostaci u tragovima otkriveni tokom analize šolje, kao što su majčino mlijeko, sluzokože (oralne ili vaginalne) i krv, otkrivaju magijsku ili ritualnu svrhu, i da bi dodavanje biljaka možda služilo da napitak bude “pitkiji”.
Autori studije pretpostavljaju da su “magične” sadržaje iz čaša u obliku Besa konzumirali pripadnici drevnog kulta koji se praktikovao u Ptolomejskom Egiptu (330-30. pne) čiji je protagonista bilo ovo božanstvo i da je njegova funkcija bila da vrši efikasnu “zaštitu od opasnosti, uz izbjegavanje štete i sposobnost da se spriječi zlo”.
Zaključno, istraživači vjeruju da njihova studija nudi fascinantan uvid u vjerske prakse poslednjeg perioda egipatske istorije, iako je još dug put do razjašnjenja koju bi funkciju imao sadržaj ovog jedinstvenog napitka ili šta bi zaista moglo da bude njegovo magijsko-religiozno značenje.
Rezultati istraživanja su objavljeni na platformi Research Square.
Izvor: National Geographic.rs
