Rade Šerbedžija, jugoslovenski filmski, televizijski i pozorišni glumac srpske nacionalnosti. Oženjen je Lenkom Udovički sa kojom ima ćerke Ninu, Milicu, Almu i Vanju. Iz prvog braka ima ćerku Luciju i sina Danila.
Rane godine
Rođen je 27. jula 1946. u srpskoj porodici u mjestu Bunić kod Titove Korenice u Hrvatskoj. Otac mu se zvao Dane (1913-2017), a majka Stana. Diplomirao je 1969. na Akademiji za kazalište, film i televiziju u Zagrebu, nakon čega je ubrzo angažovan u zagrebačkom dramskom kazalištu Gavela. Nakon toga naizmjenično radi kao slobodni umjetnik, s angažmanom u HNK Zagreb, te ponovno u „Gaveli“. Nadaren, posebne glumačke tehnike, i racionalan i temperamentan, sugestivan, vrsne dikcije, s lakoćom izvodeći i fizički najteže scene, pokazao se podjednako uvjerljiv u ulogama klasičnog (Šekspirovi Hamlet i Ričard III) i modernog repertoara (Ibzenov Per Gint) — u raznim žanrovima, i u pozitivnim i u negativnim likovima. Dobitnik je mnogih priznanja (triput nagrađen na Sterijinom pozorju, Nagrada „Vladimir Nazor“, Nagrada „Dubravko Dujšin“, Nagrada „Orlando“ na Dubrovačkim ljetnim igrama). Na filmu je debitovao sporednom ulogom u Iluziji (1967) Krsta Papića, dok prvu glavnu — mladića na životnoj prekretnici — tumači u Gravitaciji ili fantastičnoj mladosti činovnika Borisa Horvata (1968) B. Ivande.
Rast popularnosti
Od tada sve češće nastupa u glavnim ulogama ušavši u krug najboljih jugoslovenskih glumaca i glumeći u filmovima raznih žanrova — od ratnih drama do savremene tematike. Početkom 70-ih zapažene su mu uloge komunističkog aktiviste dezorijentisanog u privatnom životu u Crvenom klasju (1970.) Živojina Pavlovića te seoskog mladića suočenog s nepravdom u Predstavi „Hamleta“ u selu Mrduša Donja (1973) Krste Papića. U to vrijeme ističe se i u filmovima koji kritički oslikavaju jugoslovensku savremenost: kao karijeristički kompozitor u filmu Bravo maestro (1978) Rajka Grlića (Zlatna arena u Puli) i kao novinar u istoimenom filmu (1979) Fadila Hadžića.
Na vrhuncu slave
Najuspješnija filmska godina za Šerbedžiju je vjerovatno bila 1986. kada mu dvije uloge u filmovima dobijaju titulu najuspješnijih na festivalima: revolucionara koji se ne snalazi u poratnom vremenu u Večernjim zvonima Lordana Zafranovića (Zlatna arena) i radnika ogorčenog siromaštvom i životnim nedaćama u Snu o ruži Ž. Tadića (Velika povelja u Nišu). Velikog radnog potencijala, s uspjehom glumi i na televiziji: u tv-serijama U registraturi, Nikola Tesla (u naslovnoj ulozi), Prosjaci i sinovi i Bombaški proces (kao Josip Broz Tito). Godine 1982. dobio je godišnju nagradu australijske televizije Sami za glavnu ulogu u australijskoj televizijskoj ekranizaciji drame Oslobođenje Skoplja D. Jovanovića. Bio je predavač scenskog govora i glume na Akademiji za kazalište, film i televiziju u Zagrebu te vanredni profesor glume na Akademiji umetnosti u Novom Sadu.
Odlazak u emigraciju
Godine 1992. odlazi u svijet gdje se takođe probio kako sjajan glumac. Uprkos tome što je već glumio u 80-ak filmova distribuisanih uglavnom na području bivše Jugoslavije, proboj u svjetske vode zadobio je filmom Hanin rat (1988) i filmom Prije kiše (1994) Milča Mančevskog. Godine 1996, Šerbedžija je igrao oca izbjeglice u filmu Belma i novozelandskog imigranta u filmu Broken English. Potom su uslijedile uloge u vodećim holivudskim filmskim ostvarenjima: Svemirski kauboji, Nemoguća misija 2, Moćni Džo Jang, Sneč, Širom zatvorenih očiju itd.
Pokrenuo je i novi teatar „Ulisis“ u Puli koji je premijeru doživio s predstavom „Kralj Lir“ na Brionima pod rediteljskom palicom njegove supruge Lenke.
Radio je s mnogim velikim imenima kao što su Vanesa Redgrejv, Tom Kruz, Stenli Kjubrik i Klint Istvud.
Izuzetan je recitator poezije a ima i svoje objavljene zbirke poezije.
Priredio: Dragan Leković
