Sir Tomas Šon Koneri (Edinburg, 25. avgust 1930. – Bahami, 31. oktobar 2020.), škotski glumac. Proslavio se ulogom Džejmsa Bonda u istoimenom filmskom serijalu.
Biografija
Tomas Šon Koneri rođen je 25. avgusta 1930. godine u siromašnoj četvrti Fontejnbridž u gradu Edinburgu. Konerijev otac bio je vozač kamiona, a majka sluškinja. U tom braku pored Šona rođen je i Nil 1938. godine. Kada je imao 15 godina Šon je izbačen iz škole pa se pridružio britanskoj ratnoj mornarici. Iako je u školi bio loš učenik u ratnoj mornarici je bio dobar oficir. Nakon što je napustio vojsku posvetio se bodi bildingu, koji mu omogućavao da povremeno dobije posao modela. Pored toga Koneri je bio fizički radnik, zidar, izrađivač mrtvačkih kovčega, spasilac na plaži i umjetnički model na Akademiji likovnih umjetnosti.
Filmska karijera
Godine 1950. pojavio se na takmičenju Mr. Universe, predstavljajući Škotsku, i tada je osvojio treće mjesto. Njegov pozorišni debi bio je u Londonu 1951. godine. Tri godine kasnije (1954.) glumio je na britanskoj televiziji (BBC) gdje je postigao uspjeh u Requiem for a Heavyweight. Nakon toga počeo je glumiti na filmskom platnu igrajući manje uloge. Njegova prva važnija filmska uloga bila je u filmu Another Time, Another Place (1958.), gdje mu je partnerka bila Lana Tarner. Takođe je glumio i u velikom filmskom epu iz 1958. godine A Night To Remember. Nevjerovatno zgodni Koneri okušao se i u maštovitom Diznijevom filmu Darby O’Gill and the Little People (1959.), a pojavio se i u filmovima Tarzan’s Greatest Adventure (1959.), The Longest Day (1962.).
Međutim, Koneri je još uvijek bio relativno nepoznat sve dok nije odglumio ulogu tajnog agenta Džejmsa Bonda, u seriji filmova zasnovanih na avanturističkim novelama Iana Fleminga. Ulogu Džejmsa Bonda dobio je glasanjem čitalaca dnevnog lista Dejli Ekspres. Konkurenti za tu ulogu bili su mu Keri Grant, Reks Harison, Trevor Hauard, Patrik MekGohan i Rodžer Mur. Zanimljivo je pomenuti da se Ian Fleming borio “rukama i nogama” da Koneri ne dobije glavnu ulogu. Prvi film iz serijala o britanskom tajnom agentu bio je Dr. No (1962.), uslijedili su: Iz Rusije s ljubavlju (1963.), Goldfinger (1964.), Operacija Grom (1965.), Samo dvaput se živi (1967.) i Dijamanti su vječni (1971.).
Nakon što se zasitio uloge Džejmsa Bonda, Koneri se okušao u seriji avanturističkih filmova kao što su The Wind and the Lion (1974.), The Man Who Would Be King (1975.), i The Great Train Robbery (1981.). Zahvaljujući iskustvu stečenom igrajući Bonda bio je uspješan i u filmovima s temom političkih intriga: The Next Man (1976.), Cuba (1979.), Lov na Crveni oktobar (1990.) i Ruska kuća (1990.). U filmu The Offence (1973.) glumio je problematičnog policijskog detektiva.
Godine 1981. vratio se ulozi Džejmsa Bonda u filmu Nikad ne reci nikad. To je bio zadnji film iz serijala o Jamesu Bondu u kojem je Koneri bio glavni glumac. Za film Nedodirljivi (1987.) osvojio je Oskara i Zlatni globus za ulogu irskog policajca Malonea. Za ulogu Džonsova oca u filmu Indiana Jones i posljednji krstaški rat (1989.) nominovan je za Oskara i Zlatni globus. Koneri se okušao i kao producent i glumac u filmu Medicine Man (1992.) te kao glumac i izvršni producent u fimovima Rising Sun (1993.), Just Cause (1995.) i Stijena (1996.). Zanimljiva je činjenica da su kompjuterski animatori proučavali Konerijeve gestove i mimiku lica ne bi li ih prenijeli na kompjuterski kreiran lik i kretnje zmaja u filmu Dragonheart.
Godine 1999. producirao je film Klopka (1999.), u kojem je s Ketrin Zitom Džons, glumicom četrdeset godina mlađom od Konerija, odglumio ljubavnu romansu. Kao šezdesetgodišnjaka magazin People proglasio ga je 1995. godine najseksipilnijim živim muškarcem, na što je odmah uzvratio riječima: Hvala Bogu, sve je dobro dok nisam najprivlačniji mrtav muškarac. Naredne godine (1996.) časopis Empire proglasio ga je sedmom najprivlačnijom filmskom zvijezdom svih vremena. Ispred njega su bila samo dvojica pripadnika muškog pola: Džoni Dep i Robert Redford.
Privatni život
Koneri je 12 godina bio oženjen s glumicom Dajan Silento (u razdoblju između 1962. i 1973. godine). Iz tog braka rodio se sin Džejson 1963. godine. Njegova druga supruga je bila francusko-marokanska slikarka Mišelin Rokebrun. Koneri je mirno živio na tri adrese: u Španiji, na Bahamima i u Los Anđelesu, družio se sa svojim unucima i zajedno s njima gledao filmove o Džejmsu Bondu. Igrao je golf, rado pio martini, ali mu je ipak najdraži bio škotski viski. 2010. je od strane Kraljice Elizabete proizveden u viteza.
Najpoznatiji filmovi koje je snimio: Doktor No (1962.), Iz Rusije s ljubavlju (1962.), Goldfinger (1964.), Marni (1964.), Dijamanti su vječni (1971.), Čovjek koji je htio postati kralj (1975.), Velika pljačka vloza (1979.), Highlander (1986.), Ime ruže (1986.), Nedodirljivi (1987.) Lov na Crveni oktobar (1990.).
Priredio: Dragan Leković
