Danilo Kiš (Subotica, 22. februar 1935 — Pariz, 15. oktobar 1989).
Danilo Kiš je rođen u Subotici 22. februara 1935. godine. Do 1942. godine živi sa roditeljima, Eduardom Kišom i Milicom Dragićević u Novom Sadu, gdje pohađa prvi razred osnovne škole, a zatim prelazi u Mađarsku, u očev rodni kraj, gdje završava osnovnu školu i dva razreda gimnazije. Nakon odvođenja njegovog oca u Aušvic 1944. godine, sa ostatkom porodice je repatriran u Cetinje podsredstvom Crvenog Krsta. Tamo Kiš živi do kraja svog školovanja. Na Filozofski fakultet u Beogradu Kiš se upisuje 1954. godine, a u septembru 1958. godine kao prvi student diplomira na katedri za Opštu književnost. Kiš je bio u braku sa Mirjanom Miočinović od 1962. do 1981; nakon razvoda braka živio je sa Paskal Delpeš sve do svoje smrti. Umro je u Parizu, gdje se jedno vrijeme i liječio, 15. oktobra 1989. Sahranjen je u Beogradu na Novom groblju.
Djela
Svoje prve radove objavljuje 1953. godine i to:
Oproštaj s majkom. – Omladinski pokret. XII: 3 (1. april 1953) 4.
Sjutra. – Pjesma o Jevrejki: motiv iz 1941. – Susreti. I: 3 (april 1953) 147.
Odjek iz djetinjstva. – Omladinski pokret. XII: 10 (15. jul 1953) 7.
Susret s majkom u jesen. – “Kraju mog djetinjstva…”. – Zapisi na listu. – Polet. I: 4 (1953) 222-223.
Crveni bik. – Susreti. I: 7-8 (1953) 465-466.
Kao student, objavljuje pjesme, eseje, pripovjetke i prevode sa mađarskog, ruskog i francuskog jezika, najviše u Vidicima u čijem je uredništvu od oktobra 1957. godine do aprila 1960. godine. Njegov prvi roman, Psalm 44, nastaje 1955. godine, a potom i Mansarda, 1960. godine. Njegova prva objavljena knjiga sadrži u jednom tomu romane Psalm 44 i Mansarda. Roman Bašta, pepeo je prvo značajnije prozno djelo Danila Kiša, objavljeno 1965. godine u Beogradu. Nastaje za vrijeme njegovog boravka u Strazburu, gdje radi kao lektor za srpskohrvatski jezik od 1962. godine do 1964. godine. U to vrijeme nastaju i njegovi prevodi Lotreamona, Verlena, Kenoove Stilske vježbe i pjesme Endre Adija. Knjiga priča Rani jadi, objavljena je 1970. godine u Beogradu i predstavlja začetnu knjigu Porodičnog ciklusa.
Roman Peščanik objavljen je 1972. godine i dobija NIN-ovu nagradu koju će nekoliko godine kasnije Kiš vratiti. Iste godine objavljuje zbirku eseja Po-etika. Kao lektor za srpskohrvatski jezik, Kiš radi na Univerzitetu u Bordou 1974. godine kada izlazi druga knjiga zbirke Po-etika (intervjui). Grobnicu za Borisa Davidoviča čine sedam poglavlja jedne zajedničke povijesti, a objavljena je 1976. godine u Beogradu i Zagrebu. Krajem te godine započinju napadi (koji traju mjesecima) na knjigu, navodno, zbog plagijata. Posle kraćih polemičkih odgovora 1977. godine Kiš piše Čas anatomije. Iste godine, za Grobnicu Borisa Davidoviča dobija nagradu Ivan Goran Kovačić. Esejističko-polemički spis Čas anatomije objavljen je 1978. godine. Godinu dana kasnije, za tu knjigu dobija nagradu Željezare Sisak. Od jeseni 1979. godine živi u Parizu i četiri godine radi kao lektor na Univerzitetu u Lilu. Za svoj cjelokupni književni rad, Kiš 1980. godine dobija francusku književnu nagradu Grand aigle d`or de la ville de Nice.
Sabrana dela (Djela Danila Kiša) objavljena su 1983. godine u deset tomova u Beogradu i Zagrebu. Za zbirku propovjedaka Enciklopedija mrtvih Kiš dobija Andrićevu nagradu 1984. godine, a 1986. godine dobija nagradu Skender Kulenović. Izabrana djela, proza u sedam knjiga izlazi 1987. godine u Beogradu i Sarajevu. Te godine dobija Sedmojulsku nagradu. Godinu kasnije, 1988. godine, izabran je za dopisnog člana SANU i dobija dvije značajne međunarodne književne nagrade: u Italiji Premio deTrevere i u Njemačkoj Preis des Literaturmagazins. Iste godine dobija i Avnojevu nagradu. Američki PEN dodjeljuje mu 1989. godine nagradu -{Bruno Schulz Prize}-. Danilo Kiš umire u Parizu 15. oktobra 1989. godine. Sahranjen je u Beogradu po pravoslavnom obredu. Njegova posthumna izdanja iz 1990. godine su:
Život, literatura (eseji, razgovori, deo rukopisne zaostavštine), djelo je izdato u Sarajevu.
Gorki talog iskustva (intervjui), djelo je izdato u Sarajevu.
Godinu dana kasnije, u Beogradu je objavljena knjiga Pesma i prepevi. U knjizi Porodični ciklus 1993. godine objavljene su, hronološkim redom, tri knjige Kišovog autobiografskog ciklusa: Rani jadi, Bašta, pepeo i Peščanik. Njegova nedovršena knjiga priča Lauta i ožiljci, izdata je 1994. godine u Beogradu, a tekstovi iz zaostavštine Skladište izlaze 1995. godine na šezdesetogodišnjicu Kišovog rođenja. Sabrana djela Danila Kiša objavljena su 1995. godine u četrnaest tomova i prevedena su na sve značajnije svjetske jezike.
Kiš je jedan od najprevođenijih pisaca, dobitnik niza uglednih domaćih i prestižnih međunarodnih književnih nagrada.
Ninova nagrada, 1972. godine za roman Peščanik
nagrada Ivan Goran Kovačić (1977. godine za knjigu propovedaka Grobnica za Borisa Davidoviča)
nagrada Željezare Sisak (1978. godine za esejističko-polemički spis Čas anatomije)
francuska književna nagrada Grand aigle d`or de la ville de Nice (1980. godine, za celokupni književni rad)
Andrićeva nagrada (1984. godine za zbirku pripovedaka Enciklopedija mrtvih)
nagrada Skender Kulenović (1984. godine za zbirku pripovedaka Enciklopedija mrtvih)
Sedmojulska nagrada
italijanska književna nagrada Premio di Trevere, 1988. godine
nemačka književna nagrada Preis des Literaturmagazins, 1988. godine
Avnojeva nagrada 1988. godine
američka književna nagrada Bruno Schulz Prize, 1989. godine
Za Press priredio: Dragan Leković
