Srpska pravoslavna crkva i vjernici danas slave uspomenu na Ćirila i Metodija, koji su zaslužni za širenje pismenosti među slovenskim narodima. Danas je i državni praznik – Dan slovenske pismenosti i kulture. Ustanovljen je u čast solunske braće, tvoraca prvog slovenskog pisma – glagoljice.
Braća, Ćirilo i Metodije ostali su upamćeni kao “slovenski apostoli”, koji su stvorili glagoljicu, prvo pismo Slovena.
Prevodom liturgijskih i biblijskih knjiga, Ćirilo i Metodije postavili su temelje slovenske pismenosti. Bilo je to prvo političko osvješćivanje Slovena u istoriji.
Stariji Metodije i njegov brat Ćirilo, prije monašenja Konstantin, rođeni su u Solunu u domu visokog vizantijskog vojnog i upravnog vođe Lava, 815. godine odnosno 826. godine.
Kada je 862. godine, velikomoravski knez Rastislav tražio od vizantijskog cara Mihaila učitelje koji će da propovijedaju hrišćanstvo na narodnom jeziku, pokazalo se da su solunska braća idealna za taj posao. Znali su slovenski jezik, pa su sastavili pismo i preveli jevanđelja.
Sa tim prevodima krenuli su u moravsko-panonsku misiju prosvjetiteljsko djelo među slovenskim narodima. Širili su pismenost i hrišćanstvo među Slovenima, prevodili i druge bogoslužbene knjige i služili liturgiju na slovenskom jeziku, takođe su rukopolagali i domaće sveštenike.
Simbol su slovenske pismenosti i slovenskog prosvjetiteljstva. Kao prosvetitelje slovenskih naroda, Crkva ih molitveno ističe kao ravnoapostolne. Bilo je to prvo političko osvešćivanje Slovena u istoriji. Poslije smrti solunske braće, njihovi učenici, Kliment i Naum, nastavili su njihov prosvetiteljski rad.
Dan slovenske pismenosti i kulture
Svaki od braće ima svoj dan, a njihov zajednički praznik uveden je na hiljadugodišnjicu slovenske misije.
Od 2019. godine 24. maj se obilježava kao državni praznik – Dan slovenske pismenosti i kulture. Ustanovljen je u čast solunske braće, tvoraca prvog slovenskog pisma – glagoljice.
Dan sjećanja na misionarstvo i vizionarstvo braće iz Soluna iz vremena jedinstvene hrišćanske crkve obilježava se i u – Poljskoj, Češkoj, Slovačkoj, Rusiji, Ukrajini i Sjevernoj Makedoniji.
Slovenske jezike dijelimo na tri grupe.
Istočnoslovenska grupa – ruski, ukrajinski, bjeloruski
Zapadnoslovenska grupa – poljski, češki, slovački, lužičkosrpski
Južnoslovenska grupa – srpski, bugarski, makedonski, slovenački, bosanski, hrvatski, crnogorski.
Izvor: RTS
