Organizovani kriminal imao je najviše koristi od sporazuma o priznanju krivice, saopštili su iz Centra za građanske slobode (CEGAS) i apelovali da se ograniči mogućnost primjene tog instituta za određena krivična djela.
Iz CEGAS-a su rekli da istraživanje efekata primjene sporazuma o priznanja krivice nakon 13 godina aktivne primjene, koje su sproveli sa Centrom za istraživačko novinarstvo od 2019. do 2022. godine, ukazuje na to da su se definisane prednosti sporazuma o priznanju krivice u značajnom broju slučajeva pretvorile u svoju suprotnost.
„U periodu od 2010. do kraja 2021. godine, zaključeno je ukupno 2.048 sporazuma o priznanju krivice, prema podacima iz izvještaja o radu Tužilačkog savjeta i Državnog tužilaštva“, kazali su iz CEGAS-a.
Iz te nevladine organizacije (NVO) su naveli da je od 2010. do 2016. godine taj broj bio značajno manji.
To je, kako su rekli, ukazivalo na nedovoljnu spremnost i interesovanje tužilaca, optuženih i njihovih branilaca da iniciraju pregovore o zaključivanju sporazuma o priznanju krivice.
„U periodu od 2010. do 2021. godine, ukupan broj zaključenih sporazuma u Specijalnom državnom tužilaštvu (SDT) bio je 314, za 810 lica, od čega šest pravnih, kada broj zaključenih sporazuma drastično opada“, kaže se u saopštenju.
Iz CEGAS-a su naveli da se, imajući u vidu kontinuirane i precizne kritike Evropske komsije (EK), kao i promjene u tužilačkoj organizaciji, posebno izbor novog specijalnog državnog tužioca, može zaključiti da su upravo ta dva elementa uticala na značajno smanjenje zaključenih sporazuma.
Oni su rekli da se nijedan od zaključenih sporazuma nije zaključen na predlog SDT-a.
„Sporazumi o priznanju krivice su bili široko korišćeni u slučajevima organizovanog kriminala koji su rezultirali zatvorskim kaznama, novčanim kaznama i oduzimanjem imovine, što su bile nesrazmjerno niske kazne s obzirom na težinu krivičnog djela“, navodi se u saopštenju CEGAS-a.
Oni su dodali da su se kazne u kontekstu sporazuma o priznanju krivice kretale od dva i po mjeseca do tri godine i osam mjeseci zatvora, a novčane kazne od 1,5 do 50 hiljada EUR.
Navodi se da su neki od najkompleksnijih slučajeva, poput slučaja „Budva“ okončani primjenom tog instituta.
„To što se mnogi takvi predmeti završavaju u ranoj fazi krivičnog postupka može negativno uticati na izgradnju još nedovoljno razvijene sudske prakse u oblasti koruptivnih krivičnih djela, posebno u korelaciji sa malim brojem pravosnažnih osuđujućih presuda za krivična djela korupcije na koji je nedavno ukazala EK“, kaže se u saopštenju.
Iz CEGAS-a su apelovali na to da se ograniči mogućnost zaključenja sporazuma o priznanju krivice za određena krivična djela.
„Kao što su trgovina ljudima, pranje novca, teško ubistvo, krivična djela protiv polne slobode, a naročito ukoliko je krivično djelo protiv polne slobode učinjeno na štetu maloljetnog lica“, navodi se u saopštenju.
U CEGAS-u smatraju da Tužilački savjet i Više državno tužilaštvo treba da donesu smjernice o radnjama u postupku zaključenja sporazuma o priznanju krivice, koje će na detaljan način urediti sprovođenje radnji tužilaca u tom postupku.
Oni su rekli da smjernice treba prioritetno da riješe pitanja odmjeravanja kazne, koje ne mogu biti ispod zakonskog minimuma u ovim slučajevima.
„Od velikog značaja je preispitivanje kaznene politike dosadašnjih sporazuma o priznanju krivice, posebno za krivična djela iz oblasti organizovanog kriminala i visoke korupcije, kako bi se obezbijedila ujednačenost kaznene politike na nivou suda“, kaže se u saopštenju.
Iz CEGAS-a su poručili da se transparentnost pravosudnih organa mora povećati na način što će se presude na osnovu sporazuma o priznanju krivice redovno i blagovremeno objavljivati na internet sajtu sudova i uložiti napore na poboljšanju internet portala sudova i državnih tužilaštava.
