Regionalna saradnja je važna, ali Otvoreni Balkan ne može biti alternativa za evropske integracije, poručeno je sa debate o toj inicijativi tokom Novosadskog plenuma Qui vadis Balkan.
Predsjednica Crnogorske panevropske unije Gordana Đurović smatra da bi ulazak u inicijativu poput Otvorenog Balkana, suštinski značio korak unazad za Crnu Goru.
Ona je ocijenila da je ekonomski za Crnu Goru najisplativije da ostane u procesu evropskih integracija i da bi za njenu nerazvijenu ekonomiju, čak i u poređenju sa drugim zemljama regiona, bilo vrlo opasno i štetno da se naglo otvori.
Kako je saopšteno iz Centra za građansko obrazovanje (CGO), Đurović je kazala da je Crna Gora implementirala neke od standarda koje druge zemlje regiona još nijesu usvojile, poput onih u oblasti bezbjednosti hrane.
U toj oblasti, kako je dodala, usvojeno je više od pet hiljada direktiva.
Prema riječima Đurović, jezikom ekonomskih integracija, Otvoreni Balkan zapravo znači carinsku uniju.
To, kako je ocijenila, sa sobom nosi čitav niz izazova i problema, kao i potrebu da se to finansira, organizuje, strukturira i institucionalizuje.
“Premda se čini da iz Otvorenog Balkana proizilaze konkretna rešenja, zapravo se radi o vrlo načelnim dogovorima, izražavanjima dobre namjere, bez mnogo konkretnih procedura i protokola za njihovu primjenu”, kazala je Đurović.
Ona je, kako je saopšteno, kao primjer navela priznavanje diploma, koje je označila kao dobar politički potez, ali uz manjkavosti u dijelu da nema rokova, pravila i procedura za sprovođenje.
Direktorica fondacije Centar za demokratiju Nataša Vučković smatra da je u prethodnom periodu bilo nekoliko značajnih događaja za regionalnu saradnju i da je važno prepoznati potrebu za unapređenjem tog vida saradnje, a pogrešno razvijati konkurenciju između raznih modaliteta, budući da je svaki potreban i ima svoje specifičnosti.
Ona je ocijenila da je najveća manjkavost inicijative Otvoreni Balkan što u njoj učestvuju samo tri zemlje.
„Dok je najveća prednost upravo to što se radi o autohtonoj inicijativi nastaloj u regionu i što je u nju investiran veliki politički kredibilitet”, istakla je Vučković.
Ona je, kako je saopšteno, dodala da je mana Berlinskog procesa i Otvorenog Balkana što njihov sadržaj i aktivnosti proističu iz onoga što osmišljava Regionalni savjet za saradnju.
Vučković je ocijenila da bi u narednom periodu trebalo ići na integrisanje tih regionalnih inicijativa, a ne na stvaranje konkurencije među njima.
Ona je, govoreći o evropskim integracijama, navela da je vidljivo usporavanje procesa evropskih integracija zemalja regiona, što prate kalkulacije da se Otvoreni Balkan predstavlja kao zamjena za evropske integracije, ali da to ne smije biti slučaj.
Vučković je rekla da su sve regionalne inicijative političke, i da izgradnja solidarnosti i povjerenja u regionu jeste pozitivan pomak.
„I Berlinski proces, koji je započeo isključivo kao ekonomski proces, postepeno je uvrstio i vladavinu prava i demokratiju u svoje postulate”, podsjetila je Vučković.
Ona je ukazala i da je netransparentnost jedan od osnovnih problema Otvorenog Balkana, a da ona proističe iz slabih institucija i unutrašnjih problema sa demokratijom zemalja Zapadnog Balkana.
Vučković je upozorila na frustraciju u zemljama Zapadnog Balkana zbog usporavanja evropskih integracija, a koja je rezultat i neispunjavanja obaveza koje zemlje kandidati imaju, ali i nespremnosti Evropske unije da ispuni obećanja.
Prvi potpredsjednik Vlade Srbije Branko Ružić naveo je da je važno što je Otvoreni Balkan prva inicijativa koja je proistekla iz samog regiona.
“Otvoreni Balkan je alatka koja približava Srbiju i ostale zemlje koje učestvuju u njemu članstvu Evropskoj Uniji. Prvi konkretni rezultati su već počeli da se vide”, rekao je Ružić.
On je ocijenio da ne treba sučeljavati i suprotstavljati Berlinski proces i Otvoreni Balkan, budući da se radi o inicijativama koje imaju isti cilj, već ih treba posmatrati u okviru konteksta onoga što se danas dešava u Evropi – krize u Ukrajini i bezbjednosnih rizika koje ona nosi.
To, kako je dodao, u velikoj mjeri opredeljuje brojne procese u Evropi i otvara nove mogućnosti za napredak u evropskim integracijama.
Prema riječima Ružića, Otvoreni Balkan je primarno ekonomska inicijativa i treba ga sagledavati isključivo u tom okviru.
“Otvoreni Balkan je postavljen na bazi dobrovoljnosti i svaka zemlja ima pravo da sama odluči da li želi da mu se priključi. Ja smatram da to jeste interes svih zemalja u regionu, kao i da članstvo u Otvorenom Balkanu doprinosi i izgradnji povierenja”, naglasio je Ružić.
On je, govoreći o razlozima pojedinih vlasti u regionu da ne uđu u Otvoreni Balkan, rekao da sve političke elite snose odgovornost prema svojim građanima.
Prema ocjeni Ružića, na njima je da objasne zbog čega ne žele da urade nešto što je, kako je naveo, dobro za njihove građane.
“Kada dođemo do toga da budemo članica EU neke stvari postaju irelevantne, poput na primjer četvorogodišnje poziciju Srbije da podržava viznu liberalizaciju za građane i građanke Kosova, jer i takve stvari doprinose izgradnji povjerenja”, naveo je Ružić.
Kako se navodi u saopštenju, novosadski plenum organizovali su ADD, Centar za građansko obrazovanje i Evropski fond za Balkan.
