Franc Jozef Hajdn (njem. Franz Joseph Haydn; Rorau, 31. mart 1732 — Beč, 31. maj 1809), austrijski kompozitor i dirigent.
Hajdn je najznačajniji predstavnik epohe klasicizma. Njegov najplodniji stvaralački period bio je za vrijeme službe na dvoru mađarskog grofa Esterhazija, kod koga je radio kao dvorski kompozitor i dirigent dvorskog orkestra.
Šire muzičko obrazovanje stekao je kao član hora dječaka Bečke katedrale. U kompoziciji zapravo samouk, Hajdn se i kasnije, kao kompozitor i dirigent dvorske muzike knezova Esterhazi, razvijao samostalno, „odsječen od svijeta“, kako sam kaže, „i prisiljen da postane originalan“. Proveo je tri decenije, od 1761. do 1790, na kneževskim dvorovima u Ajzenštatu i Esterhaziu, dok je nakon 1790. većinom boravio u Beču.
„Dobri tata Hajdn“, čuvar klasične tradicije, prvi u velikoj trojki bečkih klasika, Mocartov prijatelj i učitelj mnogih muzičara svoga doba stekao je za života veliku popularnost i poštovanje koji su nakon smrti izblijedjeli, da bi ga u 20. vijeku ponovo otkrili kao vrelo nepresušne muzičke ljepote.
Hajdn je dao neizmjerno bogat i raznovrstan opus, što svjedoči o lakoći stvaranja i o potrebi tadašnjeg muzičkog tržišta koje je stalno tražilo nova djela. Njegove 104 simfonije, 24 klavirska koncerta, 5 koncerata za violončelo, mnoštvo komornih kompozicija za različite instrumente i ansamble, tridesetak opera, oratoriji, mise, kantate — sve to čini jedan od najbogatijih opusa u istoriji komponovanja uopšte.
Kako je Hajdn stario, u svoja djela uključivao je sve više seljačkih narodnih melodija koje je slušao u mladosti. Savršeni primjer je poslednji stav njegove poslednje simfonije, br. 104 — Londonske simfonije.
Težište njegova stvaranja je na instrumentalnoj muzici, a posebno je razvio klavirsku sonatu, gudački kvartet i simfoniju. U operi daje veću važnost karakterizaciji likova. Najstariji je od trojice majstora bečke klasike.
Djela
Čudak
Nenadani susret
Mjesečev svijet
Simfonija rastanka
Oksfordska simfonija
6 pariskih simfonija
12 londonskih simfonija
84 gudačka kvarteta (najvrijedniji po 6 tzv. Sunčanih, Ruskih, Pruskih, te Apponiji i Erdodoj)
pasija „Sedam poslednjih riječi Spasiteljevih“)
oratorijumi Stvaranje svijeta i Godišnja doba
Priredio: Dragan Leković
