Predsjednik Centra za realne politike i politički analitičar Vojin Grubač mišljenja je da društveno-političku situaciju u Crnoj Gori odlikuje zamjetna nestabilnost i turbulentnost koja je, kako kaže, posljedica sudara unutrašnjih i spoljnih interesa raznih centara: novčane i političke moći.
“Sve su prilike da se partije antiđukanovićevske koalicije nisu snašle poslije 30. avgusta 2020. godine jer, izgleda, uopšte nisu očekivale da Đukanović može biti srušen na tim izborima!? One, realno, za taj poduhvat nisu imale snage. Nisu stvorili mehanizme i poluge da bi se to desilo. Svjesne da su nemoćne, a Đukanović silan, uopšte nisu očekivale da se jednog dana mogu naći u vlasti. Što je najgore, još ne shvataju da one nisu srušile Đukanovića, već su bile medijum da bi Đukanovića srušili oni koji imaju više intelegencije i mudrosti od njih, kao i više moći od Đukanovića, a to su bili Mitropolit Amfilohije i ambasade Kvinte u Crnoj Gori”, pojasnio je u intervjuu za PRESS Grubač.
On je podsjetio da su za rušenje Đukanovića bili potrebni glasovi sva četiri poslanika koalicije “Crno na bijelo” jer su to bili odlučujući glasovi Kvinte.
“Upravo zato, iznenadno rušenje Đukanovića partije starog obrazca nisu dočekale sa jasnim konceptima, planovima, mudrom i preciznom taktikom i strategijom, moćnom kadrovskom bazom. One su se oslanjale na neperspektivne političke improvizacije, burlajuće strasti, ali i na partitokratiju gdje su za zapošljavanje po dubini kao kadrove vidjele samo članove svojih partija i nikoga više. To je građane ogorčilo i zakonomjerno je došla brutalna politička kazna na izborima”, navodi on.
A kazna je, nastavlja dalje Grubač, stigla u vidu tek formiranog PES-a, koji je razgrnuo partije Đukanovićeve i antiđukanovićevske koalicije i uzeo nevjerovatnu četvrtinu glasova u Crnoj Gori na prošlogodišnjim parlamentarnim izborima.
Prioriteti moraju biti razvoj ekonomije, reforma sudstva, ANB-a i policije
“To su bili glasovi i opredjeljenje pobunjenog naroda. Kako partije staroga obrazca nisu shvatile signale nezadovoljstva koje im šalju glasači, to su im lokalni izbori u Budvi i Andrijevici donijeli nove nedaće u vidu ogromnog procenta glasača koji su se opredijelili za liste građana. Te partije staroga obrazca, izgleda, ni dalje ne shvataju kojom se brzinom situacija mijenja i šta hitno moraju mijenjati. Ključ nerješive enigme je, vjerovatno, u novim i jakim kadrovima, ali i novim konceptima prilaza realnoj politici”, smatra predsjednik Centra za realne politike.
U ovom vremenu, istakao je on, prioriteti moraju biti: ubrzani razvoj ekonomije, koja predstavlja ključni nacionalni interes, kao i reforma institucija, prije svega sudstva, ANB-a i policije – jer su to najslabije tačke sistema.
“Sva hapšenja koja sprovodi SDT predstavljaju iluziju i nepotrebnu akciju ukoliko se sudski sistem ne dovede u red da bi se suđenja privodila kraju. Dokaz je i slučaj Vesne Medenice, kojoj je sudjenje prije neki dan odloženo 17. put gdje se, izgleda, ganja neki novi Ginisov rekord!? Opet, problem je što javnu upravu opterećuje višak zaposlenih gdje je, prema nekim procjenama, taj višak preko 60 odsto”, kazao je on.
Partije preplavile javnu upravu viškom kadrova, a sad ultimativno traže ekonomski program
Najveći udio u pravljenju viška zaposlenih u državnoj upravi i preduzećima je, napominje Grubač, na račun DPS-a i njegovih satelita sve do formiranja Vlade (Zdravka) Krivokapića.
“Poslije toga momenta, enormno zapošljavanje je na računu partija antiđukanovićevske koalicije: koje je DPS više puta optužio da su od početka vladanja zaposlili oko 30.000 građana. To je podatak koji treba uzeti s rezervom, iako nije demantovan, ali i napomenuti da je postojala obaveza zapošljavanja ljudi kojima je DPS onemogućavao da se zaposle, nekima čak i 17 godina, zbog nacionalne i ideološke nepodobnosti. Taj surovi bezobrazluk DPS ‘zaboravlja’”, napominje Grubač.
Sve te partije pozicije i opozicije, koje su preplavile javnu upravu i preduzeća enormnim viškom kadrova, dodaje on, sada traže u ultimativnoj formi ekonomski program od premijera Milojka Spajića.
Bez rješavanja problema viška kadrova nikakav ekonomski program ne može uspjeti
“Pri tome, ne predlažući kako da se smanji višak kadrova koji je 60-70 odsto, koji su one napravile, i šta s tim kadrovima raditi. Bez rješavanja tog pitanja, nikakav efikasan ekonomski program ne može biti predostavljen, a znamo da se on mora bazirati na razvijanju realnog sektora privrede i smanjenju plata i oslobadjanju viška u javnoj upravi”, naglasio je on.
Grubač je stava i da će se, u svakoj varijanti, desiti rekonstrukcija Vlade sa onima koji je žele podržati.
“Ambasade Kvinte su sadašnjoj parlamentarnoj većini dale šansu da budu dio vlasti u raznim oblicima, a na njima je da odluče šta dalje žele. Ako ne žele, niko za njima neće plakati. Sjetimo se Vlade (Dritana) Abazovića kojoj je, poslije rušenja Vlade Krivokapića, Kvinta obezbijedila manjinsku podršku DPS-a, gdje su u Vladu ušli SNP i svi sateliti DPS-a. Vladu Abazovića je podržao i (Aleksandar) Vučić, što je takođe obezbijedila Kvinta. Ne bi uopšte bilo čudno da zvanični Beograd u perspektivi podrži učešće DPS-a u vlasti Crne Gore, kao što je to uradio u slučaju Vlade Abazovića”, navodi Grubač.
On podsjeća i da Vladi Abazovića nije bilo ministara iz redova DF-a, a da od Vučića i njegovog okruženja nikad nismo čuli oštri protest što “nema Srba u Vladi”.
“U slučaju Vlade Krivokapića, a sada i Spajića, tu zamjerku smo čuli i sada je stalno čujemo. Sve su prilike da zvanični Beograd nikad nije prežalio svrgavanje Đukanovića. Navodna politička konfrontacija Vučića i Đukanovića je bila zamjetno niskog inteziteta i očito: providna igra za široke narodne mase. U ključnim momentima, recimo na početku afere ‘državni udar’: Vučić je ekspresno stao na stranu Đukanovića i bio protiv lidera DF. Napadi na Mitropolita Amfilohija od strane beogradskih tabloida, ali i od okruženja Vučića, nikada nisu prestajali”, ispričao je on.
Rekonstrkcija Vlade će, u svakoj varijanti, donijeti političku stabilnost
Grubač tvrdi i da će rekonstrukcija Vlade svakako donijeti političku stabilnost i ojačati je.
“Očekuje se da će se zbog vrlo izbalansirane politike Andrije Mandića koji razumije situaciju i koji osjeća opasna geopolitička previranja na Balkanu i u Evropi, NSD naći u Vladi i biti faktor njene stabilosti. Moguće je da u Vladu uđe Bošnjačka stranka, čemu za sada otpor daju Demokrate, što ima opravdanja ali nije politički pametno i racionalno. Što se tiče DNP-a, Milan Knežević je, izgleda, izabrao varijantu da ne bude u Vladi. Mogući razlog takve pozicije je što mu Vučić može predostaviti, ili što mu je obećao, bolje uslove od mjesta koje bi DNP imao u Vladi Spajića”, rekao je Grubač.
Lider DNP-a, nažalost, dodaje on, u politiku ulazi impulsima a ne razumom, “a znamo da je politika vrlo racionalna kategorija i vještina mogućeg”.
“Recimo, vidjeli smo vrlo burnu reakciju Milana Kneževića na glasanje Crne Gore za Rezoluciju o Srebrenici, gdje nije uračunavao ogromni međunarodni pritisak na Vladu Spajića. Kada ta ista Kvinta u mnogim pregovorima lako lomi Vučića kao ‘drvce šibice’, to ne primjećuje. Vidjeli smo njegovu izjavu da nikad neće priznati nezavisnost Kosmeta, što je legitiman stav, ali nije za poštovanje to što se nikad nije osvrnuo na fakt da je Vučić Albancima na Kosmetu, kroz četiri sporazuma, već predao sve što se moglo predati, da čak patrijarh Porfirije više na njega nogom ne može stupiti”, priča on.
Knežević od Spajića sada, prokomentarisao je Grubač, ultimativno traži da se u parlamentu Crne Gore usvoji Rezolucija o Jasenovcu, koju je Spajić i predložio, a nedavno je prećutnu podršku toj rezoluciji dala i američka ambasadorka u Podgorici.
“Na drugoj strani, od Kneževića nikada nismo čuli osudu što u Skupštini Republike Srbije nije izglasana Rezolucija o Jasenovcu krajem decembra 2021. godine, već je odbačena pod izgovorom da bi to ‘omelo evropski put Srbije’!? Da ne govorimo o poslednjim istupima Kneževića u kojima se ostrvio na Mitropoliju crnogorsko-primorsku, što je dokaz da je u potpunosti izašao iz racionalnog razmišljanja. Ako ovako političko tumaranje Kneževića dovede do toga da DNP ne bude u Vladi Spajića, niko za njim neće žaliti. Previše je to dvolična igra za ova opasna vremena”, zaključio je, u prvom dijelu razgovora za PRESS, predsjednik Centra za realne politike, Vojin Grubač.
Autor: Milovan Marković
