Johanes Brams (njem. Johannes Brahms; Hamburg, 7. maj 1833 — Beč, 3. april 1897), njemački kompozitor. Jedan je od predstavnika kasnog romantizma, bio je vrstan pijanista i plodan kompozitor.
Životni put
Rođen je u Hamburgu, gdje mu je otac bio kontrabasista. Roditelji su namjeravali da stvore od mladog Johanesa pravog orkestarskog muzičara, te on počinje kod svog oca da uči violinu, violončelo i hornu. Karijeru je ipak započeo kao pijanistički virtuoz, što je zbog skupoće instrumenta, veoma razočaralo Bramsove roditelje.
Robert Šuman mu je, upoznavši ga 1853. godine, posljednje godine prije nego što je duševna bolest konačno uzela maha, pomogao da se afirmiše kao kompozitor, predstavivši ga muzičkoj javnosti i zauzimajući se za objavljivanje njegovih djela.
Polazi od klasičnog i baroknog nasljeđa, ali je njegov muzički izraz u osnovi romantičarski.
Svoje zrelo životno i stvaralačko razdoblje, proveo je u Beču, gdje su nastala sva njegova remek-djela, a njegovim zalaganjem je stvaralaštvo Johana Štrausa II, sedamdesetih godina devetnaestog vijeka, steklo puno priznanje austrijske i svjetske javnosti.
U Bramsovom opusu nalaze se sve glavne instrumentalne i vokalne vrste, izuzevši opere. Često se inspirisao narodnom muzikom, a naročito se istakao na području kamerne muzike i solo pjesama.
Četiri simfonije, dva klavirska koncerta, Rapsodija za alt, violinski koncert u D-dur – u, dvorski koncert za violinu i violončelo u A-mol – u, Njemački rekvijem, i brojne solo pjesme samo su dio najvažnijeg Bramsovog opusa, uz kamerna djela te crkvena djela kojima je zaokružio bogato stvaralaštvo.
Kao pijanista imao je brojne turneje sa violinistom Remini – Hofmanom.
Bramsovo stvaralaštvo
1. Koncert za klavir i orkestar, opus 15
2. Koncert za klavir i orkestar, opus 83
Violinski koncert, opus 77
Koncert za violinu, violončelo i orkestar, opus 102
Njemački rekvijem, opus 45
Rapsodija za alt, opus 53
Mađarske igre
Sonata za klavir i violončelo u e-molu, opus 38
Bramsove simfonije
Simfonijsko stvaralaštvo Johanesa Bramsa nastaje u vrijeme kada su Berlioz, Brukner i Vagner, već veoma proširili simfonijski orkestar.
Ali, Brams kao dosljedni nastavljač stare muzičke tradicije, oslonjene na barokne majstore i Betovena, nije koristio orkestarski aparat veći od onog koji je Betoven koristio u svojoj Devetoj simfoniji (sa maksimumom pet horni).
Zbog toga Bramsova simfonijska paleta, kada se uporedi sa nabujalom zvučnom raskoši simfonijskih orkestara navedenih kompozitora njegovog doba, brojčano vrlo nadmoćnih, djeluje poprilično sivo i skromno.
Ali, inventivnost Bramsovih muzičkih ideja koje ipak prate muzička kretanja njegovog doba, na zavidnoj je visini, a sam Brams ih vješto kombinuje sa tradicionalnim oblicima naslijeđenim od velikih prethodnika (Baha i Betovena na primjer).
Često ni skerco treći stav, kod Bramsa nema pravi oblik trodijelnog komada, već je često slobodno razrađen, poput neke kratke fantazije. Jedino u Četvrtoj simfoniji, javlja se pravi skerco.
Brams je komponovao sljedeće četiri simfonije:
Simfonija br. 1, opus 68 (1854—1876.)
Simfonija br. 2, opus 73 (1878)
Simfonija br. 3, opus 90 (1883)
Simfonija br. 4, opus 98 (1885)
Priredio: Dragan Leković
