Kaćuša, ime za sovjetski višecjevni bacač raketa, prvo raketno artiljerijsko oružje na svijetu i jedno od najpoznatijih artiljerijskih oruđa u naoružanju Crvene armije tokom Drugog svjetskog rata. Razvijena tokom 1930-ih godina, Kaćuša je držana u tajnosti sve do njemačkog napada na SSSR. Baterije ovih raketnih bacača, kojima su do tada rukovale isključivo jedinice NKVD, stavljane su po potrebi na raspolaganje pojedinim komandantima armija na onim sektorima fronta koji su bili posebno ugroženi neprijateljskim napadom. Na bojištu ih je prvi put Crvena armija koristila u Drugom svjetskom ratu 14. jula 1941. godine. Sistem se sastoji od više raketnih lansera postavljenih na šasiju kamiona, što mu daje veliku pokretljivost. Rakete je moguće ispaljivati pojedinačno ili u nizu. Kaćuše su oružja male preciznosti, pa je njihova efikasnost ostvarena istovremenim dejstvom većeg broja raketa na istu metu. Korišćene su kao oružje podrške pješadiji i oklopno-mehanizovanim jedinicama. U završnoj fazi rata korišćena je u velikom broju tokom artiljerijske pripreme prije početka ofanzivnih dejstava. Njemački vojnici koji su se po prvi put u borbi susreli sa ovim oruđem nazvali su ga „Staljinove orgulje“, zbog specifičnog zvuka koji je raketa proizvodila prilikom lansiranja. Prvobitna verzija ovog raketnog lansera M-13 koristila je rakete na čvrsto gorivo kalibra 132 mm koje su lansirane sa jednostavnog višestrukog šinskog lansera, najčešće montiranog na kamionu sa tri osovine. Paralelno sa M-13 razvijen je i lanser raketa M-30 koji je koristio rakete kalibra 300 mm koje su lansirane iz jednostavnog lansera u obliku pravougaonog rama od čeličnih šipki, u kojem su bile montirane četiri lansirne šine. Poznati su bili sovjetski sistemi BM-13 i BM-8.
Višecjevni bacači raketa su bili vrhunska tajna na početku Drugog svjetskog rata. Zbog toga su formirani specijalni odredi tajne policije NKVD-a da upravljaju njima. Eksperimentalna baterija od sedam bacača pod komandom kapetana Ivana Fljorova je prvi put korišćena 14. jula 1941. u bici kod sela Rudnja kod Smolenska. Ta baterija je uništila veliku grupu njemačkih vojnika sa tenkovima, oklopnim vozilima i kamionima.
Tretirana kao jedna od najvećih vojnih tajni, kaćuše su, kada nisu dejstvovale bile pokrivene ciradom.
Tri su momenta naročito bila tajna: raketno gorivo, način opaljivanja (koji je bio iz kamiona) i prevazilaženje faktora trenja između rampe i projektila prilikom lansiranja. Kaćuše su imale ugrađen sistem za samouništenje te tokom Drugog svjetskog rata ni jedna nije pala u njemačke ruke.
Ostale su u upotrebi i nakon Drugog svjetskog rata sve do 60-ih godina, kada su ih zamijenili precizniji i učinkovitiji sastavi.
Priredio: Dragan Leković
