U posljednje vrijeme sve su učestaliji izveštaji u medijima, koji ukazuju na ozbiljne nedostatke u brizi države prema službenicima zaduženim za obezbeđenje zatvora u Crnoj Gori.
Iako su ovi posvećeni pojedinci ključni za održavanje reda i sigurnosti unutar zatvorskog sistema, čini se da su mnogi od njih prepušteni sami sebi i da se suočavaju sa nedostatkom podrške.
Dodatno, zabrinjava saznanje da su neki od njih, koji su bili izloženi izazovima tokom obavljanja svojih dužnosti, doživeli degradaciju i zapostavljanje od strane sistema koji je trebao da im pruži podršku.
Sličan slučaj dogodio se sa sada bivšim načelnikom Istražnog zatvora u Spužu Predragom Spasojevićem, koji je početkom decembra 2022. godine u dva navrata bio meta bombaških napada, zbog kojih su uhašena dva lica – Filip Popović i Željko Lakušić.
Radi se o napadima koji su, prema izvještajima medija, bili motivisani profesionalnim radom Spasojevića.
Bezbjednosni organi su nakon istrage došli do neposrednih počinilaca. Međutim, taj proces pokazao je da nije postojala riješenost nadležnih da dođu i do nalogodavaca.
Šta više, Spasojević je tokom decembra 2022. godine smijenjen sa funkcije načelnika Istražnog zatvora jer je gostujući na televiziji rekao da vrlo brzo očekuje tadašnjeg predsjednika Crne Gore i lidera DPS-a Mila Đukanovića kod njega i da će mu “spremiti ćeliju po svim standardima”.
Tadašnji menadžmet Uprave za izvršenje krivičnih sankcija ogradio se od svih njegovih izjava, posebno onih koje sadrže bilo koji politički segment, a “koje nisu spojive sa poslovima i radnim zadacima državnog službenika i namještenika UIKS-a”.
Činjenica je da državni službenici ne bi smjeli da se bave politikom i da medijski istup Spasojevića nije bio na mjestu, međutim utisak javnosti je da je preuranjeno degradiran i to u mjesecu kad je za njegovu bezbjednost postojala ozbiljna prijetnja.
“Kad je u pitanju postupak koji se vodi u sudu zbog napada eksplozivnim napravama, odustao sam od svjedočenja. Razlog za tu moju odluku je to što država nije pokazala interesovanje da me zaštiti. Prije mog profesionalnog angažmana nisam ni sa kim imao problem. Kada sam postao načelnik Istražnog zatvora i počeo profesionalno da radim svoj posao bačena mi je bomba. Nakon moje smjene sa funkcije načelnika ponovo nemam ni jedam problem, šetam gradom slobodno i niko me ne ugrožava”, rekao je Spasojević.
Dodao je da njegovo svjedočenje nije bitno.
“Naime, radi se o krivičnom predmetu vezanom za posjedovanje eksplozivnih materija i oružja. Ja to nisam pronašao i u odnosu na to ne trebam ni da svjedočim. Drugo krivično djelo, koje im se stavlja na teret, je ugrožavanje sigurnosti. Nadležni su uzeli izjave, izuzeli video zapise sa kamera, vještačili telefone, pronašli otiske… Ni sa te strane nema razloga za moje svjedočenje. Suština je da su nadležni trebali da utvrde njihovu vezu sa pritvorenim licima u zatvoru u Spužu i da se djelo okarakteriše onako kako je i učinjeno, da se radi o kriminalnoj grupi, koja je pokušala likvidaciju načelnika Istražnog zatvora”, istakao je Spasojević.
Dodao je da su nadležni na teret okrivljenima stavili benigno krivično djelo i da nalogodavce nisu ni tražili.
“Načelnik Istražnog zatvora, koji radi svoj posao profesionalno, je i dalje nezaštićena ličnost. Posle toga je i tokom prošle godine službeniku Uprave za izvršenje krivičnih sankcija (UIKS) bačena bomba. To je ogromni problem što nadležni ne štite državne službenike, jer su ti napadi udar na državu. Kad je u pitanju moj slučaj može se jasno vidjeti upornost u izvršenju krivičnog djela. Prva bomba, koja je bačena, božijom voljom nije eksplodirala, pa su se ponovo vratili drugu noć da ponovo bace drugu bombu. To je upornost koja se gleda kao otežavajuća okolnost u krivičnom postupku”, kazao je Spasojević.
Dodao je da se ručne bombe proizvode za potrebe vojske.
“Definicija im kaže – za uništavanje neprijateljske žive sile na daljinama do 50 metara sa ubojnim dejstvom na 20 metara. Da ta bomba da nije udarila u granu i pala sa spoljnog dijela betonske ograde, pala bi meni na terasu – četiri metra od staklenih vrata iza kojih smo sjedjeli. Dakle, to nije bilo dovoljno za procesuiranje kao teže krivično djelo. To je praktično sprdanje sa mnom i sa državom i zato u tome neću da učestvujem”, zaključio je Spasojević.
U avgustu prošle godine dogodio se još jedan bombaški napad – na kuću službenika UIKS-a Gorana Đuričkovića.
Na kući, u kojoj su u tim trenucima bila i djeca, tada je nastala materijalna šteta, koja je prouzrokovana i na okolnim objektima.
Od jačine eksplozije oštećene su fasade na kući Đuričkovića i okolnim kućama – padali su plafoni, oštećena je i stolarija…
Izvršenje krivičnih sankcija je jedan od stubova pravne države i predstavlja sprovođenje kazne koja je izrečena osuđenim osobama kao rezultat krivičnog postupka.
Uprava za izvršenje krivičnih sankcija se stara da se u skladu sa zakonom realizuju izrečene kazne.
U Crnoj Gori postoje dva zatvora – jedan kod Spuža, nadomak Podgorice, a drugi u Bijelom Polju – sa ukupno 1.350 mjesta.
Autor: D. B.
Ovaj tekst je nastao u okviru Projekta „Ka većoj vidljivosti u određivanjima pritvora na lokalnom nivou“, a podržan je kroz program malih grantova projekta „Bez nekažnjivosti za kršenje i povredu ljudskih prava u Crnoj Gori“ IPA/2022/439-819, dodijeljen od Evropske unije, uz kofinansiranje Ministarstva javne uprave.
Sadržaj analize je isključiva odgovornost Nevladine organizacije Akcija za socijalnu pravdu i partnerske organizacije Mreža za istraživanje organizovanog kriminala i korupcije – LUPA i ni na koji način se ne može smatrati da odražava stavove Evropske unije i Ministarstva javne uprave.
