Kineskoj Eksim banci do sada je plaćeno šest rata kredita u ukupnom iznosu od 289,88 miliona eura, od čega se na glavnicu odnosu 190,5 miliona dolara, a na otplatu rata kamate 99,4 miliona dolara, precizirali su za „Dan“ iz Ministarstva finansija (MF). U pitanju je kredit za finansiranje prioritetne dionice auto-puta Bar–Boljare, od Smokovca do Mateševa. Otplata po osnovu glavnice kredita počela je 21. jula 2021. godine i vrši se polugodišnje.
– Kredit sa Eksim Kina bankom zaključen je na iznos od 944 miliona dolara, od čega su iskorišćena sredstva u iznosu od 911,74 miliona dolara. Stanje duga na dan 25.1.2024. godine iznosi 721,28 miliona dolara, odnosno 663,55 miliona eura (prema prosječnom ugovorenom kursu sa bankama) – saopštili su iz Ministarstva finansija, na čijem čelu je Novica Vuković.
Kreditni aranžman sa Eksim Kina bankom zaključen je 2014. godine, uz grejs period od šest godina i rokom otplate od 14 godina.
– Kao što je poznato, otplata glavnice kredita počela je 21. jula 2021. godine, otplata se vrši polugodišnje, a krajnji rok dospijeća je 21.1.2035. godine, što znači da su preostale da se otplate još 22 rate kredita – ističu iz MF-a.
Nedavno je Ministarstvo finansija zaključilo hedžing aranžman sa četiri banke za kredit kod Eksim banke. Hedžing aranžman je zaključen do kraja otplate kredita, do 2035. godine, uz reviziju uslova nakon dvije godine. Nakon hedžinga, Crna Gora kredit plaća u eurima po kamati od 0,98 odsto, dok je prije hedžinga kredit plaćala u dolarima po kamati od dva odsto. Ovo je drugi put da se uradi hedžing kredita i dosad je samo jedna od šest rata plaćena u dolarima.
– Poslednja rata kredita, sa rokom dospijeća 21. januar 2024. godine, ukupno je iznosila 40,49 miliona dolara. Od navedenog iznosa, na otplatu glavnicu odnosi se 32,78 miliona dolara, a na otplatu kamate 7,71 miliona dolara. Crna Gora je, umjesto 37,24 miliona eura, koje bi na dan plaćanja platila za otplatu rate kredita Eksim Kina banci (prema srednjem kursu CBCG na dan 19.1.2024. godine – dan plaćanja rate), zahvaljujući hedžing aranžmanu, za potrebe otplate rate kineskog kredita izdvojila iznos od 33,69 miliona eura. Dakle, ukupna ušteda zahvaljujući hedžing aranžmanu za posljednju ratu kredita iznosila je 3,6 miliona eura -– naglasili su iz tog vladinog resora.
Nazive banaka sa kojim je sklopljen hedžing aranžman nisu nam otkrili, već su samo rekli da se radi o četiri renomirane, kredibilne evropske i američke banke.
– Ministarstvo finansija zasad nije u mogućnosti da pruži dodatne informacije u vezi sa banakama sa kojima se realizovalo hedžing aranžman, imajući u vidu da je dokumentacija u vezi sa hedžing aranžmanom označena stepenom tajnosti „interno“. Ukazujemo da je u ugovorima ovog tipa standard da se bez saglasnosti druge strane, ne mogu objavljivati detalji ako nije saglasna i druga strana – naveli su iz Ministarstva finansija.
Kredit zahtijeva konstantno upravljanje rizikom
Ministarstvo finansija smo pitali i da li ima rizika u vezi sa hedžing aranžmanom, s obzirom da smo do sada slušali samo o benefitima.
– Najvažnije je da se Crna Gora hedžing aranžmanom zaštitila od valutnog rizika u narednom periodu, da se na ovaj način pokazuje odgovorno upravljanje javnim finansijama i upravljanje dugom, što dodatno jača poziciju Crne Gore kada govorimo o međunarodnom tržištu. Dodatno će se ostvariti i značajne uštede koje proizilaze po osnovu kamatne stope, a posebno je važno da je, bez obzira što je aranžman zaključen do kraja otplate kredita, ugovorena revizija uslova nakon dvije godine – saopštili su iz MF-a.
Hedžiranje, kako su dodali, predstavlja zaključavanje parametara transakcije po tržišnim uslovima koji preovlađuju u trenutku realizacije transakcije.
– Uslovi transakcije ostaju fiksirani bez obzira na tržišna kretanja sve do trenutka krajnjeg dospijeća transakcije, ili trenutka revizije uslova prije dospijeća, što je obično slučaj za transakcije koje imaju izuzetno dug rok dospijeća – onjasnili su iz MF-a.
Istakli su da ugovoreni kredit sa Eksim bankom zahtijeva konstantno upravljanje rizikom koji je nastao kao posljedica kredita ugovorenog u stranoj valuti od Eksim banke.
– Iako se rizici u budućnosti ne mogu u potpunosti izolovati, važno je dinamično i aktivno upravljanje rizikom, i preduzimanje mjera koje doprinose minimiziranju rizika – saopštili su iz MF-a.
Ukazali su i da u te mjere spadaju prije svega povećanje broja ugovora u okviru ISDA, zatim aktivno posmatranje kretanja na tržištu i održavanje kontakta na regulatnoj osnovi sa međunarodnim finansijskim institucijama za potrebe daljih analiza hedžinga i raditi na pospješivanju parametara crnogorske ekonomije, što bi rezultiralo povećanjem kreditnog rejtinga.
