Reforma izbornog zakonodavstva je jedna od najčešćih tema na političkoj sceni Crne Gore godinama unazad, a jedan od načina da se trenutni izborni sistem unaprijedi, kako bi građani direktno birali svoje predstavnike u Skupštini Crne Gore, jesu i otvorene izborne liste.
Izvršni direktor GP URA Zoran Mikić kazao je za „Dan“ da su otvorene izborne liste najbolji model da se sruši partijska država i partitokratski režim koji se gradio prethodnih 30 godina.
To je važno, jer sistemom otvorenih izbornih lista omogućavamo veći stepen neposredne demokratije na izborima. Imaćemo mogućnost da građani na izborima neposredno biraju svoje predstavnike u parlamentu, a ne kao što je sada slučaj da organi političkih partija biraju izborne liste za izbore. Što se tiče ovog sistema, on je za Crnu Goru novost jer nikada nismo imali priliku da ga primjenjujemo, a s druge strane nosi brojne nepoznanice, jer je crnogorski izborni sistem opterećen brojnim stavkama koje treba da prate afirmativne akcije za žene i za pripadnike manjinskih naroda, navodi Mikić.
On dodaje da bi za Crnu Goru za početak bilo najbolje da se uvede sistem poluotvorenih izbornih lista, a da težimo da u narednom periodu dođemo do sistema otvorenih izbornih lista.
Važno je da se naglasi da promjena izbornog zakonodavstva ne podrazumijeva istovremeno i promjenu izbornog sistema. U promjeni izbornog zakonodavstva, ono što Crna Gora pokušava poslednjih sedam osam godina da sprovede jeste dopuna i nadogradnja aktuelnog izbornog zakonodavstva. Da bismo uveli sistem otvorenih izbornih lista mi moramo da promijenimo izborni sistem, tako da je veliki posao pred predstavnicima političkih subjekata, kojim će ako se usaglasi trebati dosta vremena da se pronađe najbolji model i da se pronađe mehanizam kako da se sistem otvorenih izbornih lista sprovede. Što se tiče nas iz GP URA, mi se već godinama unazad zalažemo da se taj sistem uvede i bilo bi najbolje da se on sprovede prvo na lokalnim izborima, a tek nakon toga da se primijeni na državnom nivou. Veliki je posao pred nama, ističe Mikić.
Zakon o izboru odbornika i poslanika usvojen je 1998. godine i od tada do danas mijenjan je čak sedamnaest puta. I danas, 24 godine nakon usvajanja ovog zakona daleko smo od dobrog rješenja, te dobijamo konstantno preporuke OEBS-a o neophodnoj reformi zakonodavstva. Zemlje u kojima se ovaj model primjenjuje su Finska, Švedska, Belgija, Austrija, Holandija, Švajcarska, Luksemburg, a do skora Italija i Brazil. Ovaj način izbora ima za cilj da istakne preferenciju birača, odnosno eliminiše centralno stranačku dominaciju u odnosu na selekciju kandidata.
Da bi se promjena izbornog sistema stvarno postigla, neophodna je kvalifikovana (2/3) većina u parlamentu i izmjena Zakona o izboru odbornika i poslanika.
