U Crnoj Gori se danas obilježava 78 godina od pokolja koji su počinile nacističke vojne formacije i SS trupe “Skenderbeg“ u selu Velika 28. jula 1944. godine, u opštini Plav.
Tim povodom delegacija Vlade Crne Gore bila u selu Velika, gdje je prisustvovala obilježavanju tog zločina.
Delegaciju je predvodio ministar pravde Marko Kovač. Položen je i vijenac na spomen obilježje.
Kod Crkve Svetog Kirila i Julite služio je Vladika Metodije, a pomenu su prisustvovali predsjednik Opštine Plav Nihad Canović, bivši ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović, te predstavnici Opštine Berane.
Knjiga Marka Kneževića “Velika i Novšiće” donosi veliki broj pažljivo skupljanih istorijskih podataka o ovom zločinu, a između ostalog i brojna pitanja na koja nema odgovora. Knežević piše da je prilikom napada jako bio važan psihološki momenat uspaničenog stanovništva koji je na svojoj koži osjetio muku oko ranije spaljenih kuća, pa su rizikovali i živote samo da sačuvaju dom.
Tako je na najsvirepije moguće načine za samo dva sata ubijeno preko nemoćnih i nenaoružanih civila: 550 djece, žena i staraca.
Klub Velika, koji okuplja najveće istoričare, književnike i stručnjake, radi na tačnom utvrđivanju žrtava. Pretpostavlja se da je broj mnogo veći, jer se računaju i žrtve koje su ubijane u susjednom selu Gornja Ržanica.
Podsjećamo da je poslanika Demokrata predložio da se na dopunjenom dnevnom redu parlamenta nađe Prijedlog rezolucije o genocidu o Pivi i Velici.
Pokolj u Velici dogodio se pred kraj rata, u drugoj polovini 1944. godine, kada je bilo jasno ko će biti pobjednik ne samo u okupiranoj Jugoslaviji, već i u svijetu.
Zločinački upad dogodio se pošto su partizanske jedinice napravile ozbiljne vojne uspjehe i nanijele velike gubitke njemačkim trupama i njihovim lokalnim saradnicima, uključujući SS diviziju ’Skenderbeg‘.
Tog 28.jula stradali su ljudi koji su mahom živjeli u Velici, i nijesu se povlačili, imajući u vidu dinamiku ratovanja. Svjedočanstva ljudi koji su preživjeli govore o najsvirepijim ubistvima i zločinima, o potresnim scenama i neshvatljivim izlivima mržnje zločinaca prema civilnom stanovništu koje su tamo zatekli.
