Legende o Ivaru Beskosnom i danas žive, ali šta istorijske činjenice govore – ko je bio ovaj neustrašivi ratnik i sin Ragnara Lodbroka?
Vikinzi su tokom svog postojanja iza sebe ostavili dubok trag u istoriji, a neke od njihovih vođa su postale legendarne lličnosti o kojima se i danas priča. Jedan od tih neustrašivih vođa je bio i Ivar Beskosni ili Bez kostiju, sin Ragnara i Aslaug, koji je pokorio teritorije moderne Engleske tokom 9. vijeka i započeo eru vikinške dominacije koja će se okončati dugo nakon njegove smrti.
Njegova braća su bili Bjorn Gvozdeni, Halfdan Ragnarson, Hvitserk, Sigurd Zmija u Oku i Uba. Dakle, poticao je iz legendarne porodice, ali istina je da danas o njemu ne znamo mnogo. Ili bolje rečeno sve što znamo potiče iz nordijskih saga – koje su ga veličale i od njega napravile legendu ili od srednjovekovnih spisa Britanaca u kojima je opisivan kao paganski demon.
Ko je bio pravi Ivar Beskosni?
Istina je da je on bio Viking koji je imao određene zdravstvene probleme, iako je nevjerovatno da je neko mogao da učestvuje u osvajanjima i bitkama, i da u istim bude svirep, a da nema ni jednu kost u svom tijelu.
Moderna medicina ovo objašnjava osteoporozom, ili možda stanjem koje je poznato kao Osteogenesis imperfecta tj. bolest krhkih kostiju, koju karakteriše abnormalna sinteza kolagena. Dok pojedini savremeni naučnici teoretišu da je nadimak pogrešno preveden i da on u stvari znači “Omražen”.
Ali ukoliko je vjerovati nordijskim sagama, Ivar je djelo prokletstva. Naime, njegova majka je bila svjesna toga i upozorila je Ragnara kako moraju da odlože konzumaciju braka najmanje tri noći, ukoliko ne žele da im se rodi deformisano dijete. Ragnar navodno nije poslušao svoju suprugu i nakon nekoliko mjeseci je rođen Ivar Bezkosni.
Sage dalje opisuju Ivara Beskosnog, kao ličnost koja je zajedno sa svojom braćom pustošila prostranstva i koja je imala izuzetnu snagu u gornjem dijelu tijela. On je navodno bio izuzetan taktičar, kog su braća pitala za savjete i iste bezuslovno poštovala. A kada je njihov otac ubijen u Nortambriji, Ivar je bio taj koji je skovao lukav osvetnički plan.
Stvaranje Velike paganske armije i osvajanje Engleske
Mržnja koja ga je obuzela nakon vijesti da je notrumbrijski kralj Ela zarobio njihovog oca i bacio u jamu sa zmijama otrovnicama, Ivara Ragnarsona je prema nordijskim sagama natjerala da oformi Veliku pagansku armiju sa braćom i taktiku koja je imala za cilj da kralja namami u Jork, nakon čega bi ga okružila vojska.
Izvjesno je da je vikinška vojska najvjerovatnije i osvojila tvrđavu u Jorku, ali i zarobila kralja Elu i pogubila ga. Na koji način? Navodno Krvavim orlom, vrstom kazne za koju se sumnja da je ikada izvođena – iako neke novije studije ukazuju da su Vikinzi imali koplje uz pomoć kog su mogli da izvedu zahvat – a koja je podrazumijevala sječenje grudnog koša i izvlačenje oba plućna krila. Da stvar po Elu bude gora, oni su mu na rane dodali so i gledali ga dok sporo umire.
Ali, ovo nije bio kraj Ivarovog osvajanja na teritoriji Engleske, a engleski pisac po imenu Simeon Duramski je o svemu napisao sledeće: “Vojska je jurišala tu i tamo i ispunila svako mjesto krvoprolićem i tugom. Nadaleko je ognjem i mačem rušila crkve i manastire. Kada je otišao sa mjesta, nije ostavio ništa osim zidova bez krova.”
869. godine je pala i kraljevina Mercija, a nakon toga više niko i ništa nije moglo da zaustavi Ragnarove sinove predvođene lukavim i surovim Ivarom. Legenda govori da je kralja Edmunda od Istočne Anglije, tukao i u njega ispaljivao strijele sve dok nije počeo da liči na bodljikavo prase. A kada je riješio da je dobio zasluženu kaznu, odsjekao mu je glavu i bacio u borovnice. Hrišćani su ga nakon ovoga proglasili za mučenika.
Šta se posle dešavalo sa Ivarom, niko ne zna. Prije svega jer se njegovo ime više nigdje ne spominje u istorijskim izvorima – makar onim koji su preživjeli do danas.
Smrt dolazi po najmudrijeg Ragnasona
Anglosaksonski hroničar po imenu Ethelverd govori da je smrt niotkud došla po Ivara Beskosnog 870. godine. Najvjerovatnije objašnjenje za njegovu “brzu i užasnu smrt” jeste misteriozna bolest od koje je bolovao. Prema legendi, on je tražio da bude sahranjen na mjestu povoljnom za napad, uz obećanje svojim ratnicima da ih onda niko neće pobijediti na britanskom tlu. Što se navodno i desilo, sve dok Vilijam I od Engleske, skoro dva vijeka kasnije nije otvorio njegovu grobnicu i skelet spalio na lomači.
Jedan farmer je tokom 17. vijeka našao grobnicu u blizini bojnog polja na kom je paganska armija pobijedila Mercijskog kralja. Na osnovu priloga otkrivenog unutar centralne grobnice koja je pripadala uglednom Vikingu, ali i skeletima 248 ljudi koji su žrtvovani kako bi ga pratili do Valhale, smatra se da bi ovo moglo biti poslednje počivalište Ivara Beskosnog.
Bez obira da li je u pitanju stvarno njegova grobnica ili ne, legenda o Ivaru Beskosnom i dalje živi.
Izvor: National Geographic.rs
