Britanski naučnici otkrili su izgubljeni protomikrokontinent ispod arktičkog Dejvisovog prolaza, što nudi nove uvide u Zemljine tektonske misterije.
Prethodno nepoznati kontinent otkriven je ispod južnog rukavca Arktičkog okeana, formiranog prije otprilike 60 milona godina. Tu kopnenu masu dugu 400 kilometara, smještenu ispod Dejvisovog prolaza između Kanade i Grenlanda, pronašli su naučnici s britanskog Univerziteta Derby tokom proučavanja kretanja tektonskih ploča u toj regiji.
Nazvan Protomikrokontinent Dejvisovog moreuza, taj se tektonski blok odvojio od kontinenta zbog dugotrajnog rascjepa i širenja morskog dna između Grenlanda i Sjeverne Amerike, objasnili su naučnici. Protomikrokontinent vjerovatno se odvojio od Grenlanda nakon što je tektonika odvojila regiju od Kanade prije otprilike 118 miliona godina.
Svaki novi potres možda…
“Pukotine i formiranje mikrokontinenata apsolutno su stalne pojave jer sa svakim potresom možda radimo na sljedećem odvajanju mikrokontinenata. Cilj je našeg rada razumjeti njihovu formaciju dovoljno dobro da predvidimo upravo tu buduću evoluciju”, rekao je za Phys.org dr. Jordan Phethean.
Otkriće je napravljeno kombinacijom podataka o debljini kore iz gravitacijskih karata, podataka o seizmičkoj refleksiji i modeliranja tektonskih ploča. Gravitacijske karte pružaju informacije o gustoći stijena te dubini i distribuciji izvornih stijena anomalije.
Britanski naučnici su u svojoj studiji rekonstruisali tektonske pokrete tokom otprilike 30 miliona godina kako bi razumjeli kako je nastala anomalija kore. Otkrili su da je protomikrokontinent debeo između 18 i 22 kilometra i da je veći od tipičnih mikrokontinenata koji su debeli između 5 i 25 kilometara. To razumijevanje ključno je za kontinuirano naučno istraživanje.
Njihove tehnike mapiranja pokazale su kako su kretanja morskog dna tokom miliona godina dovela do izolacije terena relativno debele kontinentalne kore od Grenlanda tokom novopriznate faze širenja duž zapadnog Grenlanda.
Jedinstven uvid u formiranje mikrokontinenata
Dejvisov prolaz sadrži značajnu koncentraciju poznatih rasjednih struktura s jasnim promjenama u kretanju ploča, što nudi uvid u formiranje mikrokontinenata. Protomikrokontinenti, dio kontinentalne litosfere, nastaju kada se tektonske ploče litosfere, pokretane polutekućim slojem stijena ispod njih, pomaknu i uzrokuju pukotine.
Početni rascjep između Kanade i Grenlanda započeo je prije otprilike 118 miliona godina, a širenje morskog dna počelo je prije otprilike 61 milion godina, što je dovelo do formiranja Dejvisovog prolaza. Taj se proces nastavio otprilike 33 miliona godina, sve dok se Grenland nije sudario s ostrvom Ellesmere.
Naučnici se nadaju da će njihova otkrića pomoći u razumijevanju drugih protomikrokontinenata širom svijeta, poput mikrokontinenta Jan Mayen u blizini Islanda i brda Gulden Draak kod Zapadne Australije, prenosi Zimo.hr.
Izvor: Zimo.hr
