Piše: Nebojša Popović, bivši predsjednik Upravnog odbora Nacionalnih parkova Crne Gore (NPCG)
Zvanični naziv funkcije Miroslava Lajčaka koji se ponaša kao da ima svako pravo da beskonačno eksperimentiše i sastavlja oblik i modele Vlade u Crnoj Gori glasi – specijalni izaslanik EU za Zapadni Balkan.
U politici ništa nije slučajno, dok su ponajmanje benigni termini koji se koriste za različita politička imenovanja ili nazive teritorija. U Lajčakovom slučaju sintagma – “Zapadni Balkan” je naročito znakovita i otkriva mnogo više o politici i odnosu Evropske unije prema našem regionu nego što to izgleda na prvi pogled. Što se pak samog Miroslava Lajčaka tiče i njegove decenijski negativne uloge na procese u CG, ona je valjda svima manje više poznata…
Naime, “Zapadni Balkan” kao geografski pojam ne postoji i ova je sintagma isključivo politička tvorevina nastala u svijetlu duboko antagonističkog odnosa “Evrope” prema “Balkanu” u kontekstu podjele mi/drugi, pri čemu je Balkan onaj “drugi” unutar samog evropskog kontineta. Nažalost, Brisel ga koristi iz najmanje dva krajnje negativna, pa čak za nas i uvredljiva razloga:
Prvo, sam termin “Balkan” nažalost u svim svjetskim jezicima danas isključivo ima negativnu konotaciju, gotovo pežorativno značenje, što u najmanju ruku upućuje kakav politički i civilizacijski odnos EU zaista gaji prema našem regionu.
Drugo, uopšte nije slučajnost što se kada je riječ o “Zapadnom Balkanu” u svakom konstekstu politički izbjegava termin – Evropa, da ne kažemo jugoistočna Evropa, pa čak i bivša Jugoslavija. Intencija je po svaku cijenu izbjeći bilo kakvo afirmativno značenje.
U strogo geopolitičkom kontekstu iz prethodna dvije činjenice sledstveno proističe i treća koja je i najvažnija, a to je okolnost da se EU naročito od izbijanja ukrajinske krize u svakom pogledu pokazala politički impotentna. U vremenu kada bukti rat na tlu same Evrope, EU niti bilo koja od njenih članica ne odlučuje gotovo ništa o pitanjima rata i mira u Evropi, dok je o nekada tradicionalnoj projekciji moći na Bliski Istok ili neke druge djelove svijeta izlišno i govoriti…
Kao kompenzacija, jedino gdje se riječ Brisela i dalje sa uvažavanjem (slijepo) sluša je region koji EU naziva Zapadni Balkan, ne bi li se na taj način naglasilo da nije u pitanju organski dio Evrope.
Utoliko, šta je prirodnije nego da neko ko obnaša funkciju “specijalnog izaslanika za Zapadni Balkan” smatra da je u pitanju region koji je pogodan za razne vrste ekspreimenta koji su svjetlosnim godinama daleko od demokratije i civilizovanog društva.
Nažalost, nije Crnoj Gori kriv ni Lajčak, niti razni drugi lajčaci i bilčici i ostale birokrate koje u naš region šalje Brisel ili neki drugi centar moći.
Krive su političke elite koje ne propuštaju nijednu priliku da i pred šestorazrednim briselskim birokratama koji suštinski niočemu ne odlučuju demonstriraju duh servilnosti i inferiornosti. Jovan Cvijić je to jasno i prije 100 godina identifikovao kao “rajinski mentalitet”, opisujući tako podanički mentalitet potištenih i servilnih ljudi koji se projavio kao izraz digotrajnih rđavih prilika i ropstva.
Ako znamo da EU čeka ozbiljna reforma i da ta organizacija za pet godina sigurno neće izgledati isto kao danas, onda je jasno da nije racionalno niti u interesu CG da prihvata, pa čak ni razmatra predloge koji dolaze od po svemu sudeći korumpiranih struktira Evropske unije, jer nije tajna da nije baš sve što dolazi kao predlog EU birokrata plod najčasnijih namjera niti Sveto pismo.
Treba znati da u prosjeku u budžetu EU godišnje nestane bez traga oko 3,5 milijardi evra. Pa još dodatnih 3,5 milijardi opet nestane uz sumnjivu, zapravo, falsifikovanu dokumentaciju. A i to je po mnogima samo vrh ledenog brijega.
Kada je pak riječ o specijalnom izaslaniku Lajčaku, osnovna nit njegovog djelovanja po pitanju Crne Gore je da na svaki način pokuša da Demokratsku partiju socijalista (DPS) povrati u poziciju odlučivanja ili kupi što više vremena za Đukanovića. Izjavom u Bledu da Crna Gora treba da pronađe kompas koji je izgubila prije dvije godine, on je to i javno saopštio.
Nakon pada manjinske Vlade Dritana Abazovića, Lajčak je očigledno spreman na sve moguće varijante osim da pusti niz vodu DPS u Crnoj Gori. O tome bi trebalo da razmišljaju kako URA i SNP koje su jednom nasjele na njegov eksperiment, tako i sve ostale partije koje se bore za neophodne promjene.
Reći “NE” Lajčaku znači reći “NE” organizovanom kriminalu i korupciji u Crnoj Gori. U kontekstu novih i sve uvredljivijih eksperimenata koji se nude Crnoj Gori, reći ne Lajčaku suštinski znači očuvati elementarno dostojanstvo Crne Gore.
