Jedan od ključnih ciljeva ekonomske politike Vlade Crne Gore kroz program “Evropa Sad 2” bio je smanjenje “poreskog klina”, tj. poreskog opterećenja na zarade. Ova reforma omogućila je niže troškove poslovanja i privlačenje investicija, ali i rast netto plata zaposlenih. Međutim, iako su poslodavci ostvarili značajne uštede, te uštede se ne odražavaju na smanjenje cijena za krajnje potrošače.
Šta znači smanjenje poreskog klina?
Poreski klin predstavlja učešće poreza i doprinosa u ukupnim sredstvima potrebnim za isplatu zarade. Drugim riječima, to je dio novca koji poslodavac plaća državi, a ne završava u džepovima radnika. Do 2021. godine, poresko opterećenje na zarade u Crnoj Gori iznosilo je 39%. Međutim, nakon programa “Evropa sad 2”, poreski klin za prosječnu platu sada iznosi samo 16.2%, što Crnu Goru svrstava među države sa najmanjim poreskim opterećenjem na rad u Evropi.
Šta to znači za radnike?
Zbog nižeg poreskog klina, netto plata radnika je povećana. Na primjer, prema Fiskalnoj strategiji, radnik koji je prije programa Evropa sad 2 primao 650 EUR „na ruke”, sada prima oko 690 EUR, dok poslodavac istovremeno plaća 42.8 EUR manje nego ranije. Dakle, radnici dobijaju veće plate, a poslodavci imaju niže troškove. Međutim, ove uštede za poslodavce nisu dovele do smanjenja cijena proizvoda, nego često i do njihovog rasta.
Kako su poslodavci profitirali?
Najveći fiksni trošak svakog poslodavca jeste trošak radne snage. Smanjenje poreskog klina donosi ogromne uštede, naročito velikim kompanijama sa mnogo zaposlenih kakve su trgovinski lanci. Prema podacima Forbes CG iz aprila 2024. godine, tokom 2023. godine trgovinski lanac “Voli Trade” imao je 2318 zaposlenih sa prosječnom platom od 688 EUR. Zahvaljujući već sprovedenim poreskim reformama Vlade, ova kompanija će godišnje samo na uštedi sačuvati više od 1.2 miliona eura.
Ako uzmemo u obzir četiri najveća trgovinska lanca (Voli Trade, HD Laković, Idea i Domaća trgovina), njihova ukupna ušteda zbog sprovedenih poreskih olakšica iznosiće preko 3.5 miliona EUR godišnje, što čini više od 10% ukupnog čistog prihoda ovih kompanija u 2023. godini.
Međutim, pitanje ostaje – zašto se ove uštede ne reflektuju na cijene proizvoda, koje ne opadaju?
PRESS
