Deklaracija Nezavisnosti SAD je dokument kojim je proglašena nezavisnost američkih kolonija od engleske matice. Predstavlja jedan od najznačajnijih koraka ka utemeljivanju američke države kakvu danas poznajemo. Napisao ju je Tomas Džeferson a u Drugom Kontinentalnom kongresu je usvojena 4. jula 1776. godine.
Pozadina
Osnivanje kolonija u SJevernoj Americi
Prvu englesku koloniju na sjevernoameričkom tlu, Džejmstaun (Virdžinija), osnovao je Džon Smit 1607. godine u Virdžiniji. 1608. godine, Francuzi su osnovali Kvebek, a Holanđani 1614. godine Novi Amsterdam, današnji Njujork. Do sredine 18. vijeka Englezi su osnovali 13 kolonija i preuzeli dominaciju u Sjevernoj Americi, koja se još više potvrđuje nakon Sedmogodišnjeg rata (1756.-1763), mirom u Parizu, po kojem su se Francuzi odrekli svojih kolonija u korist Engleske.
Formiranje svijesti o pripadnosti američkoj naciji
Nezadovoljni politikom matice prema kolonijama, ponajviše engleskog kralja Džordža III, i njihovim iskorištavanjem, krajem 18. vijeka stvara se osjećanje pripadnosti američkoj naciji, što je dovelo do opšte težnje za, ne samo oslobađanjem od uticaja, već i ostvarivanju nezavisnosti od Engleske. Netrpeljivost prema Engleskoj javlja se od 1765. godine donošenjem zakona o oporezivanju kolonija, uvođenjem taksi na lična dokumenta i poreza na čaj. Kolonijalisti su, ogorčeni odnosom matice prema njima, krenuli da dižu pobune protiv Engleske, koje su uzbunile poslanike engleskog Parlamenta, koji stoga ukidaju sve novodonesene mjere, sem poreza na čaj. Ovaj potez je zapravo bio pokušaj Engleske da pomogne Britansku istočnoindijsku kompaniju, koja je imala ogromne zalihe neprodatog čaja i jer se u kolonijama pio krijumčareni čaj. Parlament je kolonijama ponudio prodavanje čaja po nižoj cijeni od krijumčarenog, ali su kolonijalisti željni povoda za oslobađanjem od Engleske, ovaj predlog odlučno odbili. U luci Boston, kolonisti su, preobučeni u Indijance, bacili tovare čaja u more u decembru 1773. godine. Ovaj događaj je u istoriji poznat kao Bostonska čajanka i predstavlja povod za izbijanje rata između Engleske i njenih američkih kolonija i nezvanični početak tzv. Američke revolucije (1775—1783).
Deklaracija nezavisnosti
Ovaj dokument nazvan „Deklaracija nezavisnosti“ (engl. Declaration of Independence, zvaničan britanski naziv: The unanimous Declaration of the thirteen United States of America) sam po sebi deklariše da su 13 sjevernoameričkih kolonija „slobodne i nezavisne države i da se sve političke veze sa Velikom Britanijom prekidaju“ i dalje obrazlaže razloge otcjepljenja od vlasti matice. Predstavlja zapravo nastavak Rezolucije Ričarda Henrija Lija usvojene 2. jula na Kongresu, koja je prva proklamovala nezavisnost kolonija. 2. avgusta 1776. godine je napravljena uveličana kopija ovog dokumenta kojeg su potpisali gotovo svi ondašnji kongresmeni i ova kopija se danas čuva u Državnoj arhivi dokumenata u SAD. Njome se ističe i „da su svi ljudi stvoreni jednaki i da je njihovo neotuđivo pravo pravo na život, slobodu i težnja ka sreći. Da bi ta prava ostvarili, ljudi stvaraju države i organizuju pravednu vlast. Ako je ta vlast štetna, oni mogu da je zamijene, ukinu i ustanove novu državu“.
Datum parafiranja ove deklaracije predstavlja datum nastanka SAD, gdje se i slavi kao Dan nezavisnosti. Deklaraciju nezavisnosti SAD potpisalo je tadašnjih 13 sjevernoameričkih kolonija:
Nju Hempšir
Masačusets
Rod Ajlend
Konektikat
Njujork
Nju Džersi
Pensilvanija
Delaver
Merilend
Virdžinija
Sjeverna Karolina
Južna Karolina
Džordžija
