U Kliničkom centru prošle godine urađeno je 1.555 dijagnostičkih mamografija, a za prva dva mjeseca njih 236 – kazali su Pobjedi iz Kliničkog centra, ističući da je u prošloj godini urađeno i 410 biopsija na osnovu kojih je kod 177 žena utvrđen karcinom dojke. Godinu ranije ova dijagnoza postavljena je kod 130 žena.
Redakciji Pobjede požalilo se par sugrađanki da kod izabranog doktora ne mogu zakazati termin za digitalnu mamografiju u Kliničkom centru. Ipak, na sajtu te zdravstvene ustanove stoji da je prvi slobodan termin 4. maja. To su potvrdili i iz ove najveće zdravstvene ustanove ističući da se na tu dijagnostičku proceduru okvirno ne čeka duže od mjesec.
– Krajem svakog mjeseca otvaraju se i dopunske ambulante za mamografiju (tri nedjeljno) tako da u prosjeku bude dostupno dodatnih oko 100 novih termina – naveli su oni.
Konzilijum svakog četvrtka
Iz Kliničkog centra objašnjavaju da se na Odjeljenju za dijagnostiku bolesti dojke (stara zgrada Onkologije) svakog četvrtka održava konzilijum radiologa koji obavlja trijažu i određuje vrstu dijagnostičke metode za patologiju dojke.
– Kod pacijentkinja kod kojih se sumnja na karcinom, u roku od sedam dana se zakazuje biopsija u Odjeljenju za dijagnostiku dojke. Onkološki pacijenti ne moraju da dolaze na konzilijum radiologa za dijagnostiku bolesti dojke za ekspertski ultrazvuk i digitalnu mamografiju osim u slučajevima kada je neophodan magnet dojki. Njima potreban pregled zakazuje izabrani ljekar ili ordinirajući onkolog – naveli su iz Kliničkog centra.
Međutim, ističu iz KCCG, najveći broj žena koje imaju neki problem sa dojkom pripadaju primarnom nivou zdravstvene zaštite što znači da ultrazvuk dojke i mamografiju rade u određenom domu zdravlja.
A u Podgorici je mamografiju, osim u Kliničkom centru, moguće uraditi i u Domu zdravlja na Starom aerodromu. Iz ove zdravstvene ustanove kažu da se svakim radnim danom obavljaju mamografski pregledi. Oni tvrde da čekanje nije duže od 15 dana i to zavisno od ciklusa žene jer je preporuka da se pregled obavi od petog do 11. dana ciklusa.
– U prosjeku na mjesečnom nivou se obavi oko 140 mamografskih pregleda, kako prošle godine tako i tokom januara i februara – naveli su iz Doma zdravlja.
Kažu da nerijetko zakažu mamografiju ženama i koje ne dobiju termin od izabranog doktora, jer im, kako ističu, svakodnvno dolaze sa objašnjenjem da ih izabrani doktori za odrasle ne mogu zakazati u Kliničkom centru.
– Radi boljeg funkcionisanja skrining programa često molimo pacijentkinje da se ponovo obrate izabranim doktorima te da nam koordinatori za taj program govore da se svaka žena može zakazati – naveli su iz Doma zdravlja.
Oni napominju da u okviru Nacionalnog programa za rano otkrivanje karcinoma dojke sve zdrave žene u dobi između 49 i 69 godina bi trebalo da obave mamografski pregled u okviru tog skrining programa.
Podsjetimo, Vrhovna državna revizija (DRI) objavila je u septembru prošle godine da zdravstveni sistem Crne Gore nije obezbijedio osnovne preduslove za uspješno sprovođenje Nacionalnog programa za rano otkrivanje raka dojke. U tom izvještaju, između ostalog. se navodi i da skrining nije sproveden na nacionalnom nivou, kao ni da nije obezbijeđeno da 70 odsto populacione grupe bude pozvano. Nije određen ni dovoljan broj motivisanih i edukovanih izabranih ljekara koji bi učestvovali u skrining program, a u tom periodu nije bilo ni oformljeno Koordinaciono tijelo za organizaciju, stručno praćenje i kontrolu kvaliteta programa mamografskog skrininga.
Ivana Živković (Foto: PR centar)
Obuhvat još nije postignut
Generalna direktorica Direktorata za javno zdravlje u Ministarstvu zdravlja Ivana Živković za naš list kaže da očekivani obuhvat od 70 odsto još uvijek nije postignut jer se skrining i dalje sprovodi u četiri opštine u Crnoj Gori (Podgorica, Danilovgrad, Cetinje i Kolašin). Ipak, kako naglašava očekuje da će se ta barijera prevazići uključenjem bolnica u Beranama i Kotoru.
– Svi ljekari iz ove četiri opštine aktivno učestvuju u sprovođenju skrining programa raka dojke, ali su kapaciteti mamografskih snimanja žena ograničeni jer se još uvijek radi na samo jednom digitalnom mamografu, koji se nalazi u Kliničkom centru – navela je Živković.
Vlada je, podsjeća ona, na prijedlog Ministarstva zdravlja, odobrila nabavku dva nova digitalna mamografa iz sredstava NKT-a, vrijednosti 387.200 eura. Ovi dijagnostički aparati instaliraće se u Opštoj bolnici Kotor, za sprovođenje skrining programa za cijelu južnu regiju i Opštoj bolnici Berane, čime će se obuhvatiti sjeverni dio države.
– Obje ustanove već su pokrenule tenderski postupak za nabavku mamografa, tako da se do kraja marta očekuje da aparat bude isporučen beranskoj bolnici, dok je u kotorskoj bolnici tenderski postupak u toku – kazala je Živković.
Nabavkom dva nova mamografa, prema njenim rječima, stvoriće se uslovi da se ovaj program proširi na cijelu državu, s krajnim ciljem da se što više žena uključi u skrining, kako bi se ova maligna bolest otkrila u ranoj fazi, kada je uspješnost liječenja značajno veća.
Živković je navela i da je Ministarstvo zdravlja u martu prošle godine obrazovalo Koordinaciono tijelo za organizaciju, stručno praćenje i kontrolu kvaliteta skrining programa raka dojke,
– Svakako ohrabruje podatak, sa kojim Koordinaciono tijelo raspolaže, da je broj žena koje su pozvane na skrining mamografiju i koje su snimljene u toku 2022. godine veći u odnosu na prethodni period. Razlozi za to su stabilizovanje epidemiološke situacije izazvane kovid-19 pandemijom, ali i pojačana javno zdravstvena kampanja o značaju skrining pregleda – navela je Živković.
Mamografija se najčešće radi nakon 40. godine, ali može i ranije
Najvažnije metode za pregled i dijagnostikovanje patologije na dojkama, kako ističu iz Kliničkog centra, su ultrazvuk i mamografski pregled dok su indikacije za magnet vrlo specifične.
– Mamografija nema ograničenja prema životnoj dobi, najčešće se radi nakon 40. godine života, ali može i ranije ukoliko ljekari, radiolog ili onkolog, smatraju da je potrebna. Mamografija i ultrazvuk su dijagnostičke metode koje ne isključuju već dopunjavaju jedna drugu i pouzdanost obje metode je visoka – naglašavaju oni.
Na pitanje kada nakon prve mamografije treba uraditi ponovo kontrolu, iz Kliničkog centra ističu da je razmak između dva mamografska pregleda najčešće dvije godine, mada zavisno od problema može i češće.
U KCCG se, pored mamografije, radi biopsija dojke, ekspertski EHO i magnet dojki.
Izvor: Pobjeda
