Rok za ukidanje šengenskih viza za Kosovo pomjera se sa 1. novembra na 1. decembar 2023. godine, ali bi taj datum bio konačan, bez obzira da li će do tada profunkcionisati Evropski sistem putnih informacija i ovlašćenja (ETIAS).
Češko predsjedavanje Evropskom unijom izradilo je novi nacrt odluke o liberalizaciji viznog režima za Kosovo, u kojem je datum podnošenja zahtjeva pomjeren sa 1. novembra na 1. decembar naredne godine.
„Izuzeće od viznog režima primjenjivaće se tek od datuma početka operacije ETIAS, ali u svakom slučaju najkasnije do 1. decembra 2023. godine“, navodi se u najnovijem nacrtu u koji je uvid imao Radio Slobodna Evropa (RSE).
Prema diplomatskim izvorima, ovo odlaganje datuma kada bi vizna liberalizacija za Kosovo stupila na snagu argumentovano je činjenicom da građani Kosova žele da mogu da putuju bez viza u šengensku zonu, ako, kako je planirano, ETIAS ne bude u potpunosti funkcionalan 1. novembra.
Inače, u slučaju tehničkih problema koji bi odložili funkcionisanje ETIAS-a, EU dozvoljava da se vize za Kosovo ukinu najkasnije 1. decembra i na taj način, prema ovim izvorima, Kosovo ne bi trpjelo posljedice mogućih kašnjenja u evropski nivo.
Od petka, 11. novembra, počela je pojednostavljena pismena procedura u skladu sa novim tekstom.
Prema toj proceduri, akt će se smatrati usvojenim po isteku roka koji je odredilo Predsjedništvo, osim ako mu država članica ne usprotivi. U ovom slučaju, zemlje članice imaju rok do srijede, 16. novembra, da eventualno ulože primjedbe.
Ukoliko nema primjedbi, tekst se smatra usvojenim i prelazi sa ekspertskog na politički nivo. Ukoliko tekst bude usvojen, o ovom pitanju trebalo bi da razgovaraju krajem novembra ambasadori zemalja članica EU.
Nakon toga trebalo bi da se održi takozvani trijalog u kome učestvuju sve tri institucije EU: Evropska komisija, Evropski parlament i Savjet EU.
Na kraju, ovu odluku treba da odobre Evropski parlament i Savjet ministara EU, gdje se odluka donosi kvalifikovanom većinom, što znači 55 odsto država članica koje podržavaju 65 odsto cjelokupne populacije EU.
Češko predsjedništvo nastoji da završi sve relevantne zakonodavne procedure do kraja ove godine.
Poznato je da je cilj češkog predsjedavanja da vizna liberalizacija bude jedna od „svijetlih tačaka” samita EU-Zapadni Balkan, koji će biti održan u Tirani 6. decembra.
Kosovo je jedina država na Zapadnom Balkanu čiji građani ne uživaju slobodu kretanja u evropskim zemljama.
Srbija, Crna Gora i Sjeverna Makedonija nemaju vizni režim od decembra 2009. godine, a Albanija i Bosna i Hercegovina su u decembru 2010. prešle na takozvanu bijelu šengensku listu.
