Od 12. oktobra počinje postepena primjena novog evropskog sistema za evidenciju prelazaka granice (Entry/Exit System – EES), koji će važiti za građane zemalja van EU, uključujući Crnu Goru. Umjesto pečatiranja pasoša, uvodi se digitalna registracija uz prikupljanje biometrijskih podataka – otisaka prstiju i fotografije lica. Evidentiraće i ako putniku bude odbijen ulazak ili ako prekorači dozvoljeni boravak kratkoročne posjete u EU, koji iznosi do 90 dana u okviru 180 dana.
Sistem će se primjenjivati u 29 država – 25 članica šengenskog prostora, kao i u Bugarskoj, Rumuniji, Kipru i na Islandu.
Cilj EES-a je efikasnija kontrola granica, automatsko evidentiranje dozvoljenog boravka i jača borba protiv ilegalnih migracija. Podaci će se čuvati najmanje tri godine.
EK je naglasila da “novi sistem ispunjava najviše standarde zaštite podataka i privatnosti, tako što osigurava da lični podaci putnika ostanu zaštićeni i bezbjedni”.
Koje biometrijske podatke prikuplja novi EES sistem i zašto?
EES će čuvati biometrijske podatke putnika koji nijesu iz EU. Za one koji imaju potrebnu vizu, sistem će skladišti samo fotografiju lica (otisci su već uzeti pri apliciranju za vizu). Za putnike bez vize, bilježe se otisci četiri prsta i fotografija. Otisci prstiju se ne uzimaju djeci mlađoj od 12 godina.
Biometrija omogućava pouzdanu identifikaciju, smanjuje rizik od pogrešnog identiteta i pomaže u otkrivanju ilegalnih migranata. Cilj je povećanje bezbjednosti, sprečavanje trgovine ljudima, zaštita djece i efikasnija borba protiv kriminala i terorizma. EU naglašava da se pri obradi podataka poštuju osnovna ljudska prava i pravo na privatnost.
Kako funkcioniše sistem samoposluživanja na granici u okviru EES-a?
U okviru novog EES sistema, neke zemlje EU uvode uređaje za samoposluživanje kako bi ubrzale prelazak granice za putnike izvan EU. Putnici mogu pomoću ove opreme sami da se registruju, provjere svoje podatke u sistemu i pošalju ih graničnim službama prije nego što pristupe pasoškoj kontroli.
Nakon toga, na graničnom punktu službenik već ima uvid u sve relevantne informacije – identitet putnika, status dozvoljenog boravka i bezbjednosne provjere. Može postaviti dodatna pitanja prije konačne odluke o ulasku.
Za korišćenje samoposlužnih terminala obavezan je biometrijski pasoš, dok je za sam prelazak granice dovoljan i običan pasoš, ako ispunjava sve ostale uslove.
Ko nije obuhvaćen EES sistemom?
• Državljani zemalja EU koje koriste EES, kao i Kipra i Irske
• Državljani zemalja van EU sa boravišnom kartom i koji su članovi uže porodice građana EU
• Državljani van EU sa boravišnom dozvolom i koji su uži članovi porodice drugih državljana van EU koji imaju pravo slobodnog kretanja po Evropi
• Osobe koja putuju u Evropu zbog: istraživanja, studija, obuka, volontiranja, razmjena učenika, obrazovnih projekata, rada kao au-pair
• Nosioci boravišnih dozvola i viza za duži boravak
• Državljani Andore, Monaka, San Marina i nosioci pasoša Vatikana
• Osobe izuzete od graničnih kontrola ili sa posebnim privilegijama (npr. šefovi država, pogranični radnici i sl.)
• Nosioci važeće dozvole za lokalni pogranični saobraćaj
• Članovi posade putničkih i teretnih vozova u međunarodnom saobraćaju
• Osobe sa važećim dokumentom za olakšan željeznički tranzit, pod uslovom da ne izlaze iz voza tokom putovanja kroz EU.
Izvor: CdM
