Jedan od najpoznatijih švajcarskih muzeja umjetnosti kaže da će ukloniti pet slika sa izložbe zbog sumnje da su ih nacisti ukrali od prvobitnog vlasnika.
Djela su dio zbirke muzeja Kunsthaus u Cirihu, a naslikali su ih neki od najpriznatijih svjetskih umjetnika, među kojima su Klod Mone i Vinsent van Gog.
Već dugo postoje sumnje o porijeklu slika u zbirci Emila Birlea, nazvanoj po trgovcu oružjem rođenom u Njemačkoj, koji se obogatio tokom Drugog svjetskog rata praveći i prodajući oružje nacistima.
Odluka o uklanjanju slika donijeta je poslije objavljivanja novih smjernica čija svrha je da se muzeji izbore sa velikim brojem kulturnih djela koja još uvijek nisu vraćena porodicama od kojih su ukradena.
Pod istragom su djela Kloda Monea, Gistava Kirbea, Anrija de Tuluz-Lotreka, Vinsenta van Goga i Pola Gogena.
Odbor fondacije za kolekciju Emila Birlea je saopštio da je “posvećen traženju poštenog i pravednog rješenja za ove radove sa nasljednicima bivših vlasnika”.
Još jedno djelo iz zbirke, slika La Sultane Eduara Manea, takođe je bilo pod istragom, ali je fondacija navela da ne vjeruje da se nove smjernice primjenjuju na njega.
“Zbog istorijskih okolnosti u vezi sa prodajom, fondacija je spremna da ponudi finansijski doprinos zaostavštini Maksa Silberberga, kao čin poštovanja prema tragičnoj sudbini bivšeg vlasnika”, navodi se u saopštenju.
Silberberg je bio Jevrej iz Njemačke, industrijalac čiju su obimnu umjetničku zbirku nacisti prodali na prisilnim aukcijama.
Smatra se da je ubijen u nacističkom logoru Aušvic tokom Holokausta.
Prema listu Noje ciriher cajtung, vodila se debata o tome da li je Silberberg bio primoran da proda La Sultane ili je to učinio iz finansijskih razloga.
Više od 20 zemalja, među kojima je i Švajcarska, saglasilo se ranije ove godine sa novim praksama američkog Stejt departmenta o tome kako se ophoditi prema umjetničkim delima koja su ukrali nacisti.
One su objavljene povodom obiljeležavanja 25. godišnjice Vašingtonskih principa, konferencije na kojoj je izložen skup smjernica za restituciju predmeta koji su ukradeni ili nasilno prodati.
Principi su važno sredstvo za porodice koje žele da povrate opljačkane umjetnine jer se danas, prema švajcarskom zakonu, usljed zastarjelosti ne mogu podnijeti pravni zahtjevi za restituciju ili kompenzaciju za djela iz kolekcije Emila Birlea.
Stjuart Ajzenstat, specijalni savjetnik američkog državnog sekretara za pitanja Holokausta, rekao je prilikom objave smjernica u martu da se procjenjuje da “više od 100.000 od ukupno 600.000 slika i milioni knjiga, rukopisa, ritualnih vjerskih predmeta i drugih ukradenih kulturnih predmeta nikada nisu vraćeni”.
Birle je umro 1956, a ostavio je zbirku od oko 600 umjetničkih djela.
Velikim brojem njih upravlja Fondacija Birle i izložena su u muzeju Kunsthaus.
Smatra se da ostala djela krase domove Birleovih rođaka.
Izvor: Izvor: Ketrin Armstrong – BBC/BBC News na srpskom
