Ustavni sud, koji broji šest sudija, trebao bi što prije da se izjasni o zamrzavanju imovine pojedinim ruskim državljanima, koji su se našli na udaru crnogorskih vlasti prošlog ljeta. U pravnoj akciji početkom prošlog ljeta zamrznute su 44 nekretnine ruskih državljana, što je dovelo do reakcije javnosti.
INICIJATIVA
Tada je Podgoričanin Predrag Zečević, preko punomoćnika advokata Marka Ivanovića, predao Ustavnom sudu inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti članova 18 i 19 Zakona o restriktivnim mjerama iz 2018. godine.
Prema tom zakonu, državni organi Crne Gore su zamrzli imovinu ruskim državljanima, a podnosioci inicijative smatraju da to nije u skladu sa Ustavom i zakonima Crne Gore. I ne samo to, inicijatori su bili uvjereni da je zakon protivan interesima države koja bi mogla da plati milionske odštete.
U Inicijativi, podnijetoj 21. jula 2022. godine, se navodi da odredbe člana 18 i člana 19 Zakona o međunarodnim restriktivnim mjerama nijesu u skladu sa Ustavom Crne Gore, Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama odnosno Zakonom o ratifikaciji Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, izmenjene u skladu sa Protokolom broj 11.
ŠTO PIŠE U ZAKONU
Sporni Zakon o restriktivnim mjerama je preuzet iz evropske legislative krajem 2018. godine, kada nije bilo govora o ruskoj invaziji na Ukrajinu, pa je potpuno logično što nije u crnogorskoj praksi primjenjiv. Zakon se primjenjuje prema “označenim licima”, koji se definišu kao teroristi ili oni kojima je Savjet bezbjednosti uveo sankcije, ili na osnovu spiska ANB—a.
Označeno lice je, shodno odredbama zakona fizičko ili pravno lice, privredno društvo, preduzetnik, grupa ili udruženje koje je označeno kao terorista, teroristička organizacija ili finansijer terorista ili terorističke organizacije, na osnovu rezolucija Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija 1267 (1999), 1718 (2006) i 1737 (2006) i rezolucija koje su iz njih pravno proistekle i rezolucije Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija 1373 (2001), uključujući i određenje po kojem će se relevantne restriktivne mjere primjenjivati na označena lica i na javne komunikacije lica obuhvaćenih tim određenjem.
Označeno lice je na osnovu akata međunarodnih organizacija čiji je Crna Gora član, predloga nadležnih državnih organa ili obrazloženog zahtjeva druge države.
Takođe, označeno lice je fizičko ili pravno lice prema kome su uvedene finansijske sankcije od strane Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija koje se tiču prevencije, suzbijanja i prekida širenja oružja za masovno uništenje i njegovo finansiranje i fizičko ili pravno lice sa nacionalne liste koju utvrdi Vlada Crne Gore.
Zanimljivo je da Vlada nikada nije objavila niti utvrdila tu listu, pa se o njoj teško može govoriti.
EKSPERTI SMATRAJU DA JE ZAKON NEUSTAVAN
Da je u pitanju neustavna odluka Vlade potvrdio je ranije i bivši predsjednik Ustavnog suda Crne Gore i profesor ustavnog prava dr Blagota Mitrić koji kaže da zamrzavanjem imovine ruskim državljanima, osim što je grubo pogazila Ustav, Vlada napravila opasan presedan, koji može izazvati dodatne komplikacije u našem pravnom sistemu.
„Riječ je o svojinskim pravima, a to su osnovna ljudska prava i radi se o opasnom presedanu. Odluka Vlade Crne Gore da uvede sankcije Rusiji i njenim državljanima nije smjela da izazove zamrzavanje ili blokiranje imovine bilo kojeg pojedinca, bez obzira na to što se nalazi na spisku lica kojima su uvedene sankcije”, kaže Mitrić.
On naglašava da takva odluka može povući različite inicijative kao što je nedavna da se Crna Gora zaštiti od, kako je rečeno “konstantne kampanju destabilizaicionog djelovanja pojedinaca, organizacija i državnih organa iz Srbije u Crnoj Gori”, odnosno uvođenja sankcija pojedincima iz Srbije.
Prema crnogorskom Ustavu i zakonima, oduzimanje imovine može se desiti samo u slučaju krivičnih djela, i to nakon donošenja pravosnažne sudske odluke i pravičnog suđenja. Kada je u pitanju imovina stranih državljana, Crna Gora jemči pravo svojine stranim državljanima i niko ne može biti lišen svojine, osim kada to zahtijeva javni interes uz pravičnu naknadu. To je, međutim, pitanje eksproprijacije“, kaže dr Blagota Mitrić.
On ističe da je druga strana medalje materijalnopravni aspekt Ustava.
– A to je da se po članu 58 Ustava Crne Gore jemči pravo svojine svakom građaninu koji je posjeduje u našoj državi. Ustavom su strani državljani potpuno izjednačeni sa crnogorskim u poglednu sticanja prava svojine, čak i nad nepokretnostima. Prema Ustavu Crne Gore, niko ne može biti lišen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes i uz pravičnu naknadu. Kada se povežu ustavni aspekt i taj materijalnopravni aspekt, koji je u svijetu prava veoma važan, ta odluka Vlade o izricanju sankcija je nepravedna i neustavna je”, zaključio je Mitrić.
ŠTO PODRAZUMIJEVA ZAMRZAVANJE IMOVINE
Prema članu 18, zamrzavanje imovine podrazumijeva zabranu transfera, konverzije, raspolaganja ili prometa svim sredstvima i/ili drugom imovinom koja se nalazi u svojini, državini ili pod kontrolom označenog lica, posredno ili neposredno, na osnovu i za vrijeme primjene restriktivne mjere, kao i na pružanje finansijskih i drugih usluga označenom licu.
Restriktivna mjera i ovog člana odnosi se i na sredstva i/ili drugu imovinu koja se može dovesti u vezu sa konkretnim terorističkim aktom, zavjerom odnosno prijetnjom ili koja je proistekla iz novčanih ili drugih sredstava koja se nalaze u svojini označenog lica.
U toku primjene restriktivne mjere označeno lice ima pravo da podnese zahtjev radi odobravanja korišćenja dijela sredstava i/ili druge imovine, koja su neophodna za osnovne troškove života, troškove za rođenje djeteta, smrt i druge osnovne troškove označenog lica i članova njegove porodice.
Izvor: BiznisCG
