Više o ovoj temi pogledajte u emisiji „Natura“ koja se prikazuje danas (nedjelja) od 17.30 na Televiziji Nikšić
Prema Zakonu o šumama Crne Gore biološka ravnoteža u šumama definiše se kao optimalno stanje šuma, odnosno šumskog ekosistema u pogledu njegovog sastava, strukture i funkcije, kao i razvoja biljnih, životinjskih i drugih vrsta. Nažalost ova ravnoteža poremećena je u nikšićkim šumama uslijed različitih faktora, a zabrinjavajuća je činjenica da se broj određenih biljnih I životinjskih vrsta smanjuje, dok su neke pri nestajanju sa naše teritorije.
Opština Nikšić na svom prostoru od 2065 km² broji zaravni dubokog krša, doline i visoke planine bogate šumama, te se na jugozapadu nalaze Pusti lisac, Zla gora, Njegoš i Somina, na sjeveroistoku Vojnik, Golija, Veliki žurim, Rogođed, Prekornica, Ostroške grede, Maganik dok je Budoš poseban ukras južnog dijela Nikšićkog polja. Koliko je šumski ekosistem u riziku razgovarali smo sa biologom Vukom Ikovićem koji nas je podsjetio na osnovne funkcije šuma i upozorio na moguće posljedice ukoliko se takav trend nastavi.
“Šume su najotporniji ekosistemi na našem kopnu i kada dođe do određenih većih promjena, posebno uslijed požara ili nepravilne sječe, onda dolazi i do gubitka ravnoteže koja se iskazuje na brojne načine, bilo da se povećava temperatura u šumama, gubi vlažnost zemljišta ili da biljke I životinje izumiru ili da životinje napuštaju taj šumski ekosistem jer nemaju dovoljno skrovišta ili hrane. Šuma ima tri glavne uloge za čovjeka. Prva je da mu daje drvo kao ekonomsku korist, druga je da daje šumske plodove a treća je zdravstzvena korist”, navodi Iković I dodaje da je šuma otporna onoliko koliko je zdrava i koliko ima jedinstvene vrste biljnog i životinjskog svijeta.
Prema podacima Monstata, 71 odsto površine čine šume lišćarskog tipa, dok ostatak čine četinarske i mješovite šume. Prema rezultatima Nacionalne inventure šuma u našoj držvi registrovano je 78 vrsta drveća, a od toga 65 lišćarskih i 13 četinarskih vrsta drveća. Podaci Privredne komore Crne Gore pokazuju da su naše šume među najkvalitetnijima u Evropi i da po stepenu šumovitosti Crna Gora pripada samom evropskom vrhu. Ipak, Iković upozorava da trenutno stanje predstavlja alarm, jer smo do sada izgubili ne samo šumske površine, već se smanjila i populacija određenih biljnih i životinskih vrsta.
Jedan od najznačajnijh bioindikatora stanja i kvaliteta životne sredine je nastanjenost divljih životinja koje čine jednu od osnovnih komponenata koje određuju prirodu šume. Nažalost, posljednjih godina klimatske prpmjene i ljudski faktor uticao je na to da se mijenja njihovo stanište, ishrana i funkcionisanje. Mr Boško Nikčević, sekretar Lovačke organizacije “Dr Zoran Kesler” iz Nikšića ističe da se divljač sve češće spušta u podnožje planina i da se uslijed divljih deponija u šumskim područjima mijenja njihova ishrana. Ono što najviše zabrinjava je povećanje populacije šakala i pasa lutalica i njihovo međusobno razmnožavanje i smanjenje populacije evropskog vuka, kojem prijeti nestanak sa naših prostora.
“Imamo stabilnu i dobru populaciju divljači, od sitne do krupne dlakave divljači pa do kardivora – mesojeda. Ove godine smo imali veliki broj problema sa populacijom mrkog medvjeda i populacijom vuka. Za deset dana je zabilježeno više štete nego u zadnjih 10 do 15 godina unazad. Sve je to mrki mdvjed radio iz nepoznatog razloga. Očigledno je da se radi o velikom broju jedinki, ili se prenamnožio ili nije imao dovoljno hrane u prirodi”, kaže Nikčević.
Problemi sa populacijom šakala takođe su prisutni, sve ih je više a evropskog vuka sve manje. Kakos u šume u posljednjem period postale stanište i pasa lutalica dolazi do miješanja, međusobnog razmnožavanja i stvaranja nekih novih hibridnih vrsta iz porodice pasa, zbog čega Nikčević upozorava da bi mogli dobiti populaciju velikih štetočina.
“Šakala je mnogo a malo je lovnih dana. Dobili smo par fotografija i imamo ozbiljne indicije da se nešto dešava. Vuk se izleda pari sa šakalom koji se širi prema sjeveru, tako da može da se desi da izgubimo evropskog vuka kao značajnu životinju a dobijemo mutaciju gena između šakala, vuka I psa lutalica. Niko nemože da predvidi mogući scenario”, ističe Nikčević i dodaje da je evidentno da se divljač sve više spušta u podnožje planina u potrazi za hranom, a često su i divlje deponije u šumama uzrok tome, jer se neke životinje i naviknu na određene proizvode koje koriste iz otpada. Evidentno je da se biološka ravnoteža u našim šumama poremetila, ali osim klimatskih i drugih promjena koji su na to uticali jeste i ljudski faktor, te stručnjaci upozoravaju na značaj zaštite i očuvanja naših šuma kako u narednom periodu ne bi doživjeli mnogo veće posljedice njenog uništavanja.
Prema Zakonu o Šumama šume i šumska zemljišta, kao dobra od opšteg interesa, uživaju posebnu zaštitu, a od 2012. godine, svakog 21. marta Ujedinjene nacije obilježavaju Svjetski dan šuma u cilju podizanja svijesti o potrebi njihove zaštite i očuvanja jer one predstavljaju pluća naše Planete i stanište brojnih biljnih i životinjskih vrsta.
Izvor: RTNK
