Vilijam Holden (engl. William Holden), američki glumac, rođen 17. aprila 1918. godine u O’Falonu, (Ilinois), a preminuo 12. novembra 1981. godine u Santa Moniki (Kalifornija). Dobitnik je Oskara za najbolju mušku ulogu. Šest puta je proglašavan za jednog od deset najkomercijalnijih glumaca (1954. — 1958. i 1961) a Američki filmski institut ga je izabrao za 25. na listi 100 najboljih američkih glumaca.
Karijera
Prvu glavnu ulogu imao je 1939. u filmu Zlatni dječak (Golden Boy), u kome igra violinistu koji postaje bokser. Potom igra u nekoliko manjih filmova, a tokom rata služio je u američkoj vojsci.
Karijera mu dobija nagli uzlet 1950. kada ga Bili Vajlder angažuje za glavnu ulogu u filmu Bulevar sumraka, u kojem je partner Glorije Svanson. Za ovu ulogu Holden je prvi put nominovan za Oskar za najbolju mušku ulogu.
Slijedi serija značajnih dramskih uloga u kojima odlično kombinuje svoj izuzetni fizički izgled sa cinizmom i ravnodušnošću. Već 1953. dobija Oskara za najbolju mušku ulogu u filmu Stalag 17, gdje igra uspješnog bjegunca iz nacističkog logora.
Slijede Provincijalka (1954) i Mostovi Toko-Rija (1954), u kojima je partner Grejs Keli, Piknik (1955), Ljubav je divna stvar (1955) i Most na rijeci Kvaj (1957).
Uspješno se pojavljivao i u komedijama: Mjesec je plav (1953), Juče rođena (1950) ili Sabrina (1954). Tokom 60-ih i 70-ih igrao je u nekoliko značajnih filmova, kao što su čuveni vestern Sema Pekinpoa Divlja horda (1969), jedan od najčuvenijih filmova katastrofe Pakleni toranj (1974), u kojem su mu partneri Stiv Makvin i Pol Njumen, ili TV mreža (1976) Sidni Lameta, za koji je po treći i poslednji put bio nominovan za Oskara za glavnu mušku ulogu.
Poslednji film bio mu je Pasji sinovi (1981), Blejka Edvardsa.
Lični život
Bio je oženjen glumicom Brendom Maršal, od 1941. do razvoda (nakon što su se više puta razdvajali) 1971. Imali su dva sina.
Holden je 1952. bio kum na vjenčanju Ronalda Regana i Nensi Dejvis. Iako je do smrti ostao prijatelj sa Reganom i podržavao republikance, nikada nije želio da se aktivnije bavi politikom.
Često je svraćao u Švajcarsku, gdje je imao kuću, a mnogo vremena je trošio i na očuvanje životinjskih vrsta u Africi. Njegov Mount Kenya safari klub u Nanjuki, Kenija (osnovan 1959) postao je meka svjetskog džet seta.
Bio je u dugoj vezi sa glumicom Stefani Pauers, koja je kod njega i probudila interes za životinje. Imao je veze i sa drugim značajnim holivudskim glumicama, kao što su Odri Hepbern, Grejs Keli, Kapucin ili Šeli Vinters.
Patio je od hroničnog alkoholizma i depresije. 1966. je pod dejstvom alkohola bio učesnik auto nesreće u Italiji, u kojoj je jedno lice poginulo, za šta je dobio osmomjesečnu uslovnu kaznu. Prijatelji kažu da je posle toga još više pio.
Smrt
Poginuo je od posljedica pada u svojoj kući na obali Santa Monike. Bio je pijan, okliznuo se, udario glavom u noćni stočić i iskrvario do smrti. Dokazi svjedoče da je bio svjestan najmanje pola sata posle pada, ali ili nije shvatio ozbiljnost povreda ili nije bio u stanju da zove u pomoć. Leš je pronađen 16. novembra, a sudski veštaci su utvrdili da je bio mrtav već nekoliko dana i da je najvjerovatnije umro 12. novembra. Imao je 63 godine.
Tijelo mu je kremirano a pepeo rasut nad Pacifikom.
Filmografija
Prison Farm (1938) (nepotpisan)
Million Dollar Legs (1939) (nepotpisan)
Zlatni dječak (Golden Boy) (1939)
Invisible Stripes (1939)
Naš grad (Our Town) (1940)
Those Were the Days! (1940)
Arizona (1940)
I Wanted Wings (1941)
Texas (1941)
The Fleet’s In (1942)
The Remarkable Andrew (1942)
Meet the Stewarts (1942)
Young and Willing (1943)
Blaze of Noon (1947)
Dear Ruth (1947)
Djevojka iz varijetea (Variety Girl) (1947)
Čovjek iz Kolorada (The Man from Colorado) (1948)
Rachel and the Stranger (1948)
Apartment for Peggy (1948)
The Dark Past (1948)
Streets of Laredo (1949)
Miss Grant Takes Richmond (1949)
Dear Wife (1949)
Father Is a Bachelor (1950)
Bulevar sumraka (Sunset Boulevard) (1950)
Union Station (1950)
Juče rođena (Born Yesterday) (1950)
Force of Arms (1951)
Submarine Command (1951)
Boots Malone (1952)
The Turning Point (1952)
Stalag 17 (Stalag 17) (1953)
Mjesec je plav (The Moon Is Blue) (1953)
Forever Female (1953)
Escape from Fort Bravo (1953)
Executive Suite (1954)
Sabrina (Sabrina) (1954)
Provincijalka (The Country Girl) (1954)
Mostovi Toko-Rija (The Bridges at Toko-Ri) (1954)
Ljubav je divna stvar (Love Is a Many-Splendored Thing) (1955)
Piknik (Picnic) (1955)
The Proud and Profane (1956)
Toward the Unknown (1956)
Most na reci Kvaj (The Bridge on the River Kwai) (1957)
The Key (1958)
The Horse Soldiers (1959)
Svijet Suzi Vong (The World of Suzie Wong) (1960)
Satan Never Sleeps (1962)
The Counterfeit Traitor (1962)
The Lion (1962)
Paris, When It Sizzles (1964)
Sedma zora (The 7th Dawn) (1964)
Alvarez Kelly (1966)
Casino Royale (1967)
The Devil’s Brigade (1968)
Divlja horda (The Wild Bunch) (1969)
Breezy (1973)
Pakleni toranj (The Towering Inferno) (1974)
TV mreža (Network) (1976)
Damien: Omen II (1978)
Ašanti (Ashanti) (1979)
The Earthling (1980)
When Time Ran Out (1980)
Pasji sinovi (S.O.B.) (1981)
Priredio: Dragan Leković
