Vlada je na prethodnoj sjednici istakla neophodnost nabavke novih ili korišćenih višenamjenskih helikoptera koji će, kako je istaknuto, unaprijediti sistem zaštite i spašavanja kroz pružanje usluga građanima Crne Gore. Neophodna sredstva za nabavku novih helikoptera iznose od 12,5 do 18 miliona eura (po jednom helikopteru) bez poreza, dok bi jedan polovni helikopter koštao od osam do 10 miliona eura. Za uži izbor nametnuli su se helikopteri Leonardo AW 169, Airbus H145 i Bell-412EPX.
U ovom trenutku, kako se ističe u dokumentu Vlade, helikoptersku flotu čine četiri helikoptera-dva dvomotorna srednja višenamjenska helikoptera AB 212 (1979.) i AB 412 (1998.) i dva laka jednomotorna helikoptera SA-341 i AB-206B koji su zbog svoje ekonomske neisplativosti opravke predviđeni za prodaju.
“S obzirom na godine proizvodnje ovih helikoptera, nabavka rezervnih djelova, kao i samo održavanje istih, svakim danom postaje sve teže i skuplje za sve operatore širom svijeta”, ističe se u Vladinom dokumentu.
Ministarstvo zdravlja ističe značaj nabavke helikoptera iz razloga što je transport pacijenata do zdravstvenih ustanova od vitalnog značaja za same pacijente, kako bi im se pravovremeno obezbijedio odgovarajući stepen zdravstvene zaštite.
“U zavisnosti od potrebe, transport pacijenata se vrši između zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori i/ili inostranstvu”, navelo je Ministartsvo.
Zavod za hitnu medicinsku pomoć opravdava nabavku helikoptera za Avio-helikoptersku jedinicu, ističući da bi se u saradnji sa njihovim timovima značajno povećali efikasnost, kapaciteti i sigurnost u pružanju hitne medicinske pomoći na teritoriji i akvatoriji cijele Crne Gore.
“Korišćenje helikoptera za pružanje ovakvog vida pomoći ugroženima, posebno dolazi do izražaja kada se radi o terenima sa specifičnim geografskim karakteristikama kakav preovladava u našoj državi. U saradnji sa AHJ, ekipe hitne pomoći bi u roku od 120 minuta mogle reagovati na veliki broj saobraćajnih trauma i koronarnih sindroma uz posebne tretmane u Kliničkom centru”, navodi Zavod za hitnu medicinsku pomoć.
Takođe, ističe se značaj angažovanja helikoptera u specifičnim situacijama, prije svega kada se radi o zbrinjavanju pacijenata iz nezgoda u planinskim i nepristupačnim područjima, gdje ambulantni prevoz nije moguć.
“Upotreba helikoptera za akcije spašavanja u planinama značajno bi smanjilo vrijeme trajanja akcije Gorske službe spašavanja i to za nekoliko sati, pa bi se samim tim unaprijedila efikasnost i ove službe”, navode iz Zavoda.
Ustanovljeno je da je i Crveni krst Crne Gore prilikom vanrednog stanja 2012. godine koristio usluge Aviohelikopterske jedinice (u situaciji kada su sistemski i zajednički djelovali vazduhoplovi MUP-a, Vojske i NATO saveznika, Avio-helikopterska jedinica je obavljala oko 60 odsto svih dnevnih zadataka).
Predstavnici ove institucije smatraju da je opremanje adekvatnim resursima preduslov za njihovo djelovanje u prirodnim i drugim katastrofama te da je nabavka helikoptera u potpunosti opravdana.
I Uprava policije opravdava nabavku helikoptera navodeći da bi to značajno unaprijedilo mogućnosti ove državne uprave.
“Uz odgovarajuću opremu na helikopteru, isti se može koristiti i za policijske poslove. Upotreba optoelektronskih uređaja i termalnih kamera na helikopteru, u velikoj mjeri bi olakšao nadzor granice i spriječile nelegalne migracije. Osim toga, isti uređaji se koriste i pri traganju za nestalim licima, bjeguncima, a idealni su i za nadzor saobraćaja što bi od posebnog značaja bilo tokom ljetnjih turističkih sezona kada su saobraćajnice prepune”, ukazala je Uprava policije.
Posebno se ističe značaj helikoptera prilikom operacija specijalnih jedinica policije, obzirom da je spuštanje niz uže osnovna metoda za brzo iskrcavanje svih modernih specijalnih jedinica u svijetu (fast rope, rappelling).
Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama je istakla značajnu ulogu angažovanja helikoptera u akcijama traganja i spašavanja na moru i pružanja medicinske pomoći, nadzoru mora i detekciji zagađenja mora, te međuresornim vježbama Ministarstva unutrašnjih poslova, Ministarstva odbrane i Ministarstva kapitalnih investicija.
Iz Vlade navode da država Crna Gora nema kapaciteta da za potrebe svake službe ili institucije pojedinačno, opredijeli sredstva (helikopter) i osoblje, te da je jasna potreba za nabavkom srednjih višenamjenskih helikoptera za potrebe Aviohelikopterske jedinice.
“Kako bi se uspješno koristio za izvršavanje svih prethodno navedenih zadataka, helikopter treba biti sertifikovan za operacije kategorije A (CAT-A), performansi klase 1 (PC-1); sertifikovan za operacije u skladu sa vazduhoplovnim propisom CS-29 (dvomotorni helikopter); sertifikovan za letenje po pravilima za vizuelno (VFR) i instrumentalno (IFR) letenje, u skladu sa regulatornim okvirom CS-29; maksimalne mase na polijetanju do 6.500kg; sertifikovan za operativno letjenje u trajanju od najmanje tri sata u režimu krstarenja, sa maksimalnom uzletnom masom na početku leta; kapaciteta za transport minimalno 9 putnika i najmanje 1.500kg korisnog tereta”, navodi se u dokumentu.
Osim navedenih karakteristika same platforme, helikopter treba biti opremljen sistemom za noćno posmatranje (NVIS); digitalnom pilotskom kabinom sa multifunkcionalnim displejima; četvoro-osnim autopilotom; digitalnim upravljanjem motora; sistemom za poboljšanje održavanja pozicije helikoptera u uslovima lebdenja; sistemom za povećanje snage u uslovima maksimalne težine helikoptera; instrumentima za PBN navigaciju; dizalicom za transport osoba i tereta; sistemom za prevoz podvjesnog tereta; sistemom za gašenje požara; elektrooptičkim sistemom dugog dometa za osmatranje iz vazduha danju i noću, sa radnom stanicom i digitalnim prenosom podataka i slike (FLIR); sistemom za obavještavanje i upozoravanje iz vazduha (zvučnici); sistemom za brzo spuštanje specijalaca korišćenjem konopa i užeta; setom medicinske opreme za zbrinjavanje pacijenata koji se može ukloniti.
“Predlažemo da se planiraju sredstva za nabavku dva nova ili korišćena srednja višenamjenska helikoptera sa navedenom opremom i pripadajućom instalacijom, kao i obukom pilotskog i tehničkog osoblja. Neophodna sredstva za nabavku novih helikoptera iznose od 12,5 do 18 miliona eura (po jednom helikopteru) bez poreza, dok bi cijena koštanja polovnih helikoptera iznosila od osam do 10 miliona eura po jednom helikopteru”, ističe se u dokumentu.
Kako se ukazuje, nabavka helikoptera imala bi pozitivan uticaj na ravnomjerniji regionalni i privredni razvoj, povećanje kvaliteta pružanja javnih usluga i poboljšanje kvaliteta života građana.
“Nabavka helikoptera bi doprinijela zaštiti i valorizaciji kulturne baštine (podrška projektima u ovim oblastima), unaprijeđenju kulturno-umjetničkog stvaralaštva i kreativnih industrija, kao i jačanju kulturnog i nacionalnog identiteta. Nabavka doprinosi smanjenju rizika po zdravlje, bezbjednost i imovinu u okviru sistema zaštite i spašavanja (medicinski transporti, traganja i spašavanja, akcije policije itd.)”, ističe se u dokumentu.
Iskustvo iz prethodnih godina ukazuje da će se rizik od prirodnih katastrofa sve više povećavati i nabavka helikoptera bi unaprijedila efikasnost i brzinu reagovanja sistema zaštite i spašavanja Crne Gore i akcija Uprave policije.
Sagledavajući tehničku opremljenost, činjenica je da su helikopteri koje trenutno posjeduje i koristi Aviohelikopterska jedinica MUP-a poprilično stare tehnologije (koja se i dalje može koristiti, ali ne na duži vremenski period) i da sve više postoji problem nabavke rezervnih dijelova na tržištu.
“Helikopteri iz flote AHJ se servisiraju u inostranstvu i često se desi da helikopter ostane po nekoliko mjeseci (pa čak i godina) u servisu. Iz ovih razloga, većina sličnih operativnih jedinica u regionu, Evropi i svijetu, postepeno mijenja svoju flotu. Takođe, i iz ovog proističe neophodnost da se kupe dva nova helikoptera, čime bi se obezbijedilo funkcionisanje AHJ 24/7, što je neophodno u periodu dok se jedan helikopter servisira, popravlja ili izvode rokovske radnje”, navodi se u dokumentu.
Ističu da je sami helikopter noseća platforma koju treba da prati odgovarajuća oprema za namjene za koje se planira njegova upotreba, te da nabavka treba da uključi i opremu za potrebe gore navedenih institucija.
“Nabavka novih ili korišćenih srednjih višenamjenskih helikoptera će unaprijediti sistem zaštite i spašavanja kroz pružanje usluga građanima Crne Gore. Detaljnom analizom tržišta sprovedenom od strane stručnog kadra (pilotskog i tehničkog), za uži izbor nametnuli su se helikopteri Leonardo AW 169; Airbus H145 i Bell-412EPX”, zaključuje se u informaciji Vlade.
Izvor: CdM
