Crna Gora uskoro dobija Fiskalni savjet, čije osnivanje je predviđeno Fiskalnom strategijom za period od 2024. do 2027. godine.
“Uspostavljanje nezavisnog savjetodavnog tijela, koje bi redovno izvještavalo Skupštinu Crne Gore, unaprijedilo bi sistemske odredbe oko poštovanja fiskalnih pravila, kao i oko jačanja mjera za praćenje izvršenja fiskalne politike i upravljanja javnim finansijama”, navodi se u dokumentu.
Kako se dalje ističe, osnivanje Fiskalnog savjeta povezano je sa napretkom Crne Gore u ispunjenju ekonomskih kopenhaških kriterijuma, a to je postojanje funkcionalne tržišne privrede, sposobne da se nosi sa konkurentskim pritiskom i tržišnim snagama unutar Unije.
Ovo pitanje je povezano, navodi se dalje, i sa zahtjevima za budžetskim okvirima zemalja članica, shodno Direktivi 2011/85 po kojoj: “Analiza fiskalne politike treba da se zasniva na pouzdanoj i nezavisnoj analizi koju vrše nezavisna tijela ili tijela funkcionalno autonomna u odnosu na fiskalne vlasti”.
“Kako je primjena navedene direktive direktno vezana za pregovarački proces sa EU, naročito za pregavaračko poglavlje 17 – ekonomska i monetarna unija, Crna Gora je obavezna da istu implementira kao dio nacionalnog zakonadavstva”, konstatuje se u Fiskalnoj strategiji.
Pored navedenog, stvaranje preduslova i uspostavljanje Fiskalnog savjeta predstavlja jednu od preporuka datih Crnoj Gori od strane Evropske komisije i Savjeta EU, i utvrđenih zajedničkih zaključaka ministarskog sastanka zemalja članica EU i zemalja Zapadnog balkana i Turske u sklopu redovnog godišnjeg ekonomskog i finansijskog dijaloga na temu Program ekonomskih reformi.
“Crna Gora kao zemlja koja nema sopstvenu valutu ima ograničenu mogućnost vođenja monetarne politike, što još više daje na značaju fiskalnoj politici kao glavnom instrumentu ekonomske politike. Tokom prethodne decenije fiskalna politika u Crnoj Gori u najvećem dijelu imala je prociklični karakter. Periodi visokog ekonomskog rasta nisu iskorišćeni za smanjenje fiskalnog deficita, odnosno stvaranje fiskalnih suficita i smanjenje javnog duga. U vremenima pada ekonomske aktivnosti fiskalni stimulus je obično korišćen za ublažavanje negativnih ekonomskih efekata, što je dovelo da znatnog povećanja javnog duga”, navodi se u tekstu Fiskalne strategije.
Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornost, koji je usvojen 2014. godine, u sistem javnih finansija uvedena su pravila za planiranje i sprovođenje fiskalne politike kako bi se ograničio diskrecioni uticaj na fiskalnu politiku, odnosno povećala fiskalna disciplina, navodi se u dokumentu.
Zakone imamo, još samo da izaberemo članove
Kako se navodi u Fiskalnoj strategiji, formalne pretpostavke za osnivanje Fiskalnog savjeta Crne Gore stvorene su Izmjenama i dopunama Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti iz 2023. godine, kojim su propisani nadležnosti Fiskalnog savjeta, kriterijumi za izbor članova, stručna služba i dr.
“Imajući u vidu da su zakonski preduslovi za osnivanje Fiskalnog savjeta ispunjeni, sljedeći korak je izbor članova Fiskalnog savjeta nakon čega će se stvoriti uslovi za funkcionisanje i operativan rad shodno nadležnostima”, zaključuje se u Fiskalnoj strategiji.
Dan
