Slavni sovjetski avioinženjer Vladimir Petljakov (1891-1942) koji je radio u konstruktorskom birou legendarnog Andreja Tupoljeva nagrađen je 1933. Ordenom Crvene zvijezde i Ordenom Lenjina za dizajn teškog bombardera Tupoljev TB-3. Godine 1937. tokom Staljinovih čistki Petljakov sa kolegama iz biroa sa lažnom optužbom za izdaju i kontrarevolucionarnu djelatnost završava u moskovskom Butirskom zatvoru (“Butirka”). Mnogi od njih su pogubljeni, a Petljakov i preživjeli su osuđeni na kaznu od 10 godina zatvora + 5 godina gubitka građanskih prava. Po naređenju Lavrentija Berije nakon pola godine Petljakov sa ostacima svog tima biva premješten u OKB NKVD-a (Opitno-konstruktorski biro NKVD) da bi u zatočeništvu pod nadzorom imali bolje uslove rada.
Godine 1939. dobija zadatak da konstruiše brzog lovca za velike visine. Eksperimentalni model VI-100 (Visotniy istrebitel 100) bio je testiran od kraja 1939. do juna 1940. godine, a iskustva iz Zimskog rata (sovjetsko-finski rat) 1939-40 pokazala su da je SSSR-u potrebniji brzi obrušavajući bombarder te je Petljakovu zatraženo da koriguje nacrte u skladu sa tim. Dobio je rok od 45 dana, a za uspjeh mu je obećana nagrada – puštanje na slobodu. O neuspjehu se nije ni usudio misliti.
Vladimir Petljakov je posao završio za 3 nedjelje kada je NKVD-u predstavio maketu svog brzog bombardera-jurišnika za velike visine. To je bio pun pogodak. Avion je nazvan Petljakov Pe-2, a kasnije je napravljena i lovačka varijanta Pe-3. Do početka Otadžbinskog rata 22. juna 1941. je proizvedeno 306 aviona, a do kraja rata 1945. ukupno 11 070 primjeraka Pe-2 i 360 Pe-3. Ruski piloti zvali su ga nadimkom Peška.
Za projektovanje Pe-2, Pe-3 i Pe-8 (strateški bombarder) Vladimir Mihajlovič Petljakov odlikovan je Staljinovom nagradom. Poginuo je u avionskoj nesreći 12. januara 1942. kada se vraćao iz Kazanja u kome je obišao fabriku za proizvodnju aviona nazad u Moskvu. Uprkos i velikom državnom priznanju i pogibiji optužbe protiv inženjera Petljakova su odbačene tek 1953. poslije Staljinove smrti.
Timur Tmurni
