Evropska unija (EU) poziva Crnu Goru da uspostavi evidenciju istraga, krivičnog gonjenja i pravosnažnih presuda u svim oblastima teškog i organizovanog kriminala, uključujući trgovinu ljudima, drogom, malokalibarskim i lakim oružjem, seksualno zlostavljanje djece na mreži i van mreže, sajber kriminal, pranje novca i šverc duvana. To se navodi u Zajedničkoj poziciji EU za poglavlje 24, koju Portal RTCG objavljuje.
Šefovi diplomatija zemalja članica EU u srijedu su dali Crnoj Gori pozitivan Izvještaj o ispunjenju privremenih mjerila za poglavlja 23 i 24 (IBAR), čime je nakon duže vremena zemlja napravila važan korak ka članstvu u EU, a evropski komesar za proširenje Oliver Varhelji poručio da je Evropa spremna za proširenje.
Crna Gora ispunila privremena mjerila
Prema zajedničkoj poziciji, evropski savez je saglasan da je Crna Gora, u cjelini, ispunila privremena mjerila postavljena u uvodnom zajedničkom stavu Evropske unije (EU CONF-ME 14/13).
“Na osnovu ove procjene, ovaj privremeni zajednički stav EU dopunjuje početni zajednički stav i služi, između ostalog, za postavljanje mjerila za zatvaranje u poglavlju 24 kako bi se pružile smjernice za budući rad. Ovakav stav EU zasniva se na njenom opštem stavu za Pristupnu konferenciju sa Crnom Gorom”, ističe se.
Sadržajni pregovori vode se na osnovu pregovaračkih pozicija EU i države kandidata, koje se pripremaju za svako pojedinačno poglavlje pregovora.
Navodi se da EU pozitivno primjećuje različite korake i mjere koje je Crna Gora usvojila i implementirala na osnovu, između ostalog, svog akcionog plana za ovo poglavlje, a posebno njenih napora da ispuni privremena mjerila.
“Pitanja obuhvaćena poglavljem 24 su od suštinskog značaja za uspjeh na putu ka EU i spadaju u ‘osnove’ procesa proširenja”, kaže se u dokumentu.
“Konsolidacija napora u vezi sa privremenim mjerilima mora se nastaviti kako bi se osiguralo da reforme postanu ukorijenjene. EU napominje da će biti od suštinske važnosti da Crna Gora uspostavi solidnu i uvjerljivu evidenciju implementacije u cijelosti, pokazujući da reforme donose konkretne rezultate, sa opipljivim i nepovratnim uticajima. Postizanje ključnih rezultata najvažniji je aspekt završnih merila postavljenih u ovoj poziciji”, ocjenjuje se.
Postupati po evropskim nalozima za hapšenja
Kako se tvrdi, Unija poziva Crnu Goru da u potpunosti uskladi svoje zakonodavstvo sa pravnim tekovinama EU u građanskim i krivičnim stvarima i obezbijedi kapacitete za rješavanje zahtjeva za međusobnu pravnu pomoć. To je važno kako bi mogla da učestvuje u sporazumima o ekstradiciji i međusobnoj pravnoj pomoći koje EU zaključuje sa trećim zemljama, da efektivno sarađuje sa državama članicama EU na pribavljanju dokaza u vezi sa krivičnim stvarima, pojašnjava se. Takođe, mora da bude spremna za postupanje po evropskim nalozima za hapšenje, kao i za transfer zatvorenika.
“Evropska unija apeluje na Crnu Goru da pojača napore kako bi osigurala da postoje čvrsti i efikasni sistemi za sprečavanje i borbu protiv organizovanog kriminala. U tom kontekstu, EU podsjeća na važnost obezbjeđivanja čvrstog pravnog okvira za prevenciju organizovanog kriminala i poziva Crnu Goru da obezbijedi usklađivanje sa pravnim tekovinama EU, evropskim i međunarodnim standardima. EU poziva Crnu Goru da na adekvatan način implementira i usmjeri čvrst strateški okvir za sprečavanje i borbu protiv organizovanog kriminala na osnovu strateških dokumenata u skladu sa evropskim standardima”, ocjenjuje se u dokumentu.
Sporazumi o priznanju krivice samo za specijalne slučajeve
EU podvlači da pravosudni sistem treba da pokaže snažan, koherentan i nedvosmislen odgovor na pitanje infiltracije korupcije i organizovanog kriminala u državne strukture i privredu.
“Štaviše, EU poziva Crnu Goru da uspostavi evidenciju istraga, krivičnog gonjenja i pravosnažnih presuda u svim oblastima teškog i organizovanog kriminala, uključujući trgovinu ljudima, drogom, malokalibarskim i lakim oružjem, seksualno zlostavljanje djece na mreži i van mreže, sajber kriminal, pranje novca i šverc duvana. Poziva Crnu Goru da ojača svoje kapacitete za sprovođenje zakona kako bi se bavila ozbiljnim istragama i istragama u vezi sa organizovanim kriminalom. Podsjeća da bi to trebalo da uključuje proaktivan i efikasan pristup, uključujući međunarodnu saradnju u borbi protiv organizovanog kriminala, uključujući sa državama članicama EU, relevantnim agencijama EU i drugim međunarodnim partnerima. EU naglašava važnost rješavanja dugotrajnih krivičnih postupaka, primjene odvraćajućih sankcija i ograničavanja sporazuma o priznanju krivice na specijalne slučajeve”, dodaje se u Zajedničkoj poziciji EU za poglavlje 24.
Zajednička pozicija EU za poglavlje 24, foto: Printscreen
Napredni operativni kapaciteti ključnih institucija u borbi protiv organizovanog kriminala su od ključnog značaja, cijeni se.
“Evropska unija poziva Crnu Goru da kontinuirano jača svoje specijalizovane strukture (Viši sud u Podgorici), Specijalno tužilaštvo (SDT), Specijalnu jedinicu policije (SPO), Jedinicu za finansijske istrage policije (FIU) i Kancelariju za oduzimanje imovine, uključujući obezbejđivanje svih potrebnih sredstava (uključujući pristojne uslove boravka i rada, specijalizovano i dovoljno osoblje i budžet, adekvatnu opremu i pristup potrebnim bazama podataka) da bi se efikasno nosili sa svojim opterećenjem i proaktivnije sprovodili istrage i krivično gonili slučajeve organizovanog kriminala”, ocjenjuje se.
Politika dalje od istražnih organa
Unija uz to poziva Crnu Goru da osigura imenovanja zasnovana na zaslugama i da poštuje proceduralne garancije protiv neprimjerenog političkog uplitanja u organe za sprovođenje zakona.
Osim svega toga, EU poziva Crnu Goru da uskladi svoj pravni okvir sa evropskim i međunarodnim standardima o borbi protiv pranja novca i finansiranja terorizma.
“Evropska unija podvlači potrebu da se uspostavi kredibilna i konzistentna praksa pokretanja paralelnih finansijskih istraga kada se radi o organizovanom kriminalu, korupciji, zločinima bijelih okovratnika i pranju novca. EU podsjeća na potrebu da se efikasno istražuje i krivično goni pranje novca. Naglašava važnost osiguravanja da pravosnažne presude za organizovani kriminal, posebno u vezi sa trgovinom drogom, budu dosljedno praćene odlukama o oduzimanju nezakonito stečene imovine. Treba obezbijediti zaštitu svjedoka”, piše u dokumentu.
Uz to poziva Crnu Goru da osigura da njena antiteroristička politika bude u skladu sa pravnim tekovinama EU i da se efikasno sprovodi.
Poziva Crnu Goru da u potpunosti uskladi svoje zakonodavstvo sa pravnim tekovinama EU u oblasti droga i da blisko sarađuje sa Evropskim centrom za praćenje droga i zavisnosti od droga (EMCDDA).
“EU poziva Crnu Goru da osigura odgovarajuće kapacitete za sprovođenje i da uspostavi evidenciju istraga, krivičnog gonjenja i pravosnažnih presuda u oblasti kriminala u vezi sa drogom, uključujući zapljenu droge i uništavanje i konfiskaciju povezane imovine”, navedeno je u Zajedničkoj poziciji EU za poglavlje 24.
Uskladiti zakone sa pravilima EU
Kada su u pitanju migracije, EU poziva Crnu Goru da u potpunosti uskladi svoje zakonodavstvo sa zahtjevima Unije i ojača svoj institucionalni kapacitet i da obezbijedi punu implementaciju i primjenu pravila EU u oblasti legalnih i iregularnih migracija.
“Pored toga, Crna Gora treba da osigura funkcionalan sistem azila u skladu sa pravilima Unije. EU naglašava važnost spremnosti za Crnu Goru da sve više postane destinacija, a ne zemlja tranzita. To se može uraditi kroz adekvatnu kadrovsku popunu Uprave za azil i prihvatne kapacitete. Crna Goru mora da uspostavi rezultate u rješavanju zahtjeva za međunarodnu zaštitu na efikasan i blagovremen način i pruži zaštitu onima kojima je potrebna”, dodaje se.
Vizna politika EU mora važiti i u Crnoj Gori
Takođe, Evropska unija poziva Crnu Goru da u potpunosti uskladi svoju viznu politiku sa viznom politikom Unije, posebno kada su u pitanju zemlje čiji su državljani pod obavezom vize i oni koji su izuzeti od te obaveze, prema politici EU.
Brsel poziva Crnu Goru da u potpunosti uskladi svoje zakonodavstvo u oblasti spoljnih granica i Šengena. Naglašava važnost efikasne granične provjere i nadzora i integrisanog upravljanja granicom, podržanih adekvatnim kapacitetima i infrastrukturom.
Takođe poziva Crnu Goru da nesmetano sarađuje sa Evropskom agencijom za graničnu i obalsku stražu (Fronteks).
