Zajednica opština Crne Gore (ZOCG) pripremila je inicijativu za izmjene i dopune Zakona o radu, koju će naredniih dana uputiti Ministarstvu rada i socijalnog staranja.
Cilj inicijative je da se precizno utvrde ovlašćenje opština da sa socijalnim partnerima – Vladom i sindikatom, potpišu granski kolektivni ugovor koji reguliše zarade i druga primanja zaposlenih u lokalnoj administraciji i u privrednim društvima čiji su osnivač, imajući u vidu da aktuelno zakonsko rješenje ne sadrži jasne odredbe o ovom pitanju, što dovodi do njegovog pogrešnog tumačenja i primjene.
Povod za ovu inicijativu su zaključivanje Granskog kolektivnog ugovora za oblast uprave i pravosuđa febrara prošle godine i Granskog kolektivnog ugovora za stambeno-komunalnu oblast oktobra prošle godine. Ova dva ugovora, po ocjeni ZOCG, zasnovani su na nepreciznim odredbama Zakona o radu, a suprotni odredbama sistemskog Zakona o lokalnoj samoupravi i Zakona o zaradama u javnom sektoru, pa su kao takvi izazvali haos u pravnom sistemu Crne Gore i znatno doprinijeli nelikvidnosti većine opština.
Predloženom dopunom člana 181 Zakona o radu izbjegla bi se kolizija ovog propisa sa sistemskim Zakonom o lokalnoj samoupravi, tako što bi se obezbijedila neposredna primjena odluka o zaradama lokalnih parlamenata, a ne kolektivnog ugovora. Kolektivni ugovor, kako se navodi u inicijativi, reguliše zakonski minimum prava, a skupštinskom odlukom, koja se u sadržinskom smislu usklađuje sa Zakonom o zaradama zaposlenih u javnom sektoru i sa kolektivnim ugovorom, mogu biti utvrđena ista ili veća prava u odnosu na ona utvrđena kolektivnim ugovorom. Postojeće zakonsko rješenje dovodilo je do toga da opštine neposredno primjenjuju kolektivne ugovore derogirajući sopstvene odluke u periodu do sprovođenja skupštinske procedure njihovog usvajanja, te da vrše rebalans budžeta, uz dalju eskalaciju problema finansiranja svojih poslova.
Predloženom izmjenom člana 184 eksplicitno se definiše nadležnost opština da zajedno sa sindikatom i Vladom potpiše jedinstveni granski kolektivni ugovor za državne organe i organizacije, lokalne službenike i namještenike zaposlene u organima lokalne samouprave, organima i službama lokalne uprave. Dopunom ovog člana predviđa se i nadležnost opština da budu potpisnice GKU za privredna društva čiji je osnivač ili većinski vlasnik jedinica lokalne samouprave. Izostankom opština kao potpisnica ovih ugovora, što je sada slučaj, prema ocjeni, ZOCG, povređuje se njihovo Ustavom zajemčeno pravo na lokalnu samoupravu, autonomiju i budžet, kao i pravo na saradnju sa centralnim organima vlasti i izjašnjavanje po pitanjima koja ih se neposredno tiču, koja su propisana Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi i sistemskim Zakonom o lokalnoj samoupravi.
U inicijativi koju će uputiti ministarki rada i socijalnog staranja Naidi Nišič, generalna sekretarka ZOCG Mišela Manojlović izražava očekivanje podrške Ministarstva kako bi se omogućilo opštinama da pregovaraju o zaradama i drugim primanjima zaposlenih u sistemu lokalne samouprave u skladu sa sopstvenim i budžetskim mogućnostima svojih privrednih društava, koje su vrlo različite od opštine do opštine, a u velikom broju slučajeva i upitne.
– Radi značaja pitanja koja se riješavaju ovom inicijativom, a naročito radi sprečavanja posledica koje izaziva primjena osporenog Granskog kolektivnog ugovora za komunalno stambenu oblast po likvidnost opštinskih privrednih društava, pa i samih opština iz istih razloga, molimo da joj date prioritet – navela je Manojlović.
Predloženo je da se kolektivni ugovori usklade sa Zakonom u roku od tri mjeseca od usvajanja predloženih izmjena i dopuna.
