Žorž Brak (franc. Georges Braque; Aržantej, 13. maj 1882 — Pariz, 31. avgust 1963), francuski slikar i skulptor koji se sa Pablom Pikasom smatra jednom od najznačajnijih francuskih slikara i osnivačem kubizma i postao je jedna od najzačajnijih ličnosti u slikarstvu 20. vijeka.
Mladost i školovanje
Žorž Brak rodio se u predgrađu Pariza, a odrastao je u Avru. Izučio je zanat za molera i dekoratera kao što su bili njegov otac i djed.
1900. je otišao u Pariz i tu završio školu za slikara i dekoratera. Između 1902. i 1904. posjećivao je Akademiju Humbert u Parizu gdje je upoznao Fransisa Pikabija, kao i Anrija Matisa, Alberta Marketa, Andreja Derena i Morisa Flamenka, sa fovistima i- fovizmom, te i ako su njegova prva djela bila impresionistička on od 1905. godine počinje da stvara u stilu fovista koji su upotrebljavali svijetle boje i slobodne forme kako bi što više uticali na čulo vida i osjećanja. Brak je mnogo radio na stvaranju fovističkog stila koji je bio malo mirniji.
Fovistička faza
1907. godine Brak je uspješno izložio svoja fovistička djela u Salonu nezavisnih a prvu samostalnu izložbu je imao u Galeriji Danijela- Henrija Kanevelera. U to vrijeme, njegov fovistički stil i shvatanje počelo je da trpi uticaje Pol Sezana koji je umro 1906. a čije su slike bile izlagane na mnogim mjestima u Parizu.
Kubistička faza
Između 1908. i 1913. počeo se javljati u njegovim djelima uticaj i interes za geometrizaciju i perspektivu, i izučavao je učinke svijetla i postupke kojim bi se svijetlo i perspektiva mogli saobraziti i kod svojih eksperimenata je dovodio u pitanje i sumnju i najustaljenije tehnike i načine slikanja. Često je arhitekturu redukovao na forme kvadrata i kocki tako da je sve izgledalo površinski i prostorno i ukazao je na same osnove optičke iluzije i umjetničke saobrazbe.
Zajednički rad sa Pikasom
Od 1909. sarađuje sa Pablom Pikasom koji je u slikarstvu imao slične ideje i radio na sličan način i od tog vremena oni su slikali na sličan način, neutralnim bojama, složene geometrizirajuće uzore i forme što se danas naziva analitičkim kubizmom. Bili su jako slični u svojim stilovima i razmišljanjima u to doba. Oni su pokrenuli očnu tačku koja je do toga vremena uvijek bila nepomična i stalna. Dobijali su složene forme iz više pogleda i ovo kretanje očne tačke je novina i odlika za kubizam i kubistički pokret. Eksperimentišu i sa kolažima a njihova saradnja se završava 1914. kada je Brak odveden u Pariz na front.
Pozna faza
Brak je u ratu bio ozbiljno povrijeđen i u slikarstvo se vraća 1917. kada se sprijateljio sa Huan Grisom, promijenio je stil i stvorio svoj osobeni stil koji je manje šematizovan, upotrebljava svijetle boje i teksturisanu površinu. 1922. izlagao je u u Parizu. U 20-tim godinama se vraća ka realističnijim shvatanjima iako je zadržao neke od kubističkih aspekata. Preselio se 1930. i 1931. u Normandiju gdje slika plaže i figure ljudi. Prvu retrospektivnu izložbu je imao u Basileji. Tokom Prvog svjetskog rata je bio u Parizu i slikao mrtve prirode a upoznavši se sa Fernarom Meroltom, litografom, bavio se litografijom, grafikom i skulpturom.
Značaj umjetnika
Radio je do kraja života i stvorio mnogo izvanrednih djela – slika, grafika i skulptura, imao je dugu i prestižnu karijeru, bio je počastvovan značajnim izložbama širom svijeta. 1961. godine je bio prvi živi slikar koji je izlagan u Luvru i umro je 31. avgusta 1963. godine u Parizu.
Izvor: Dragan Leković
