Brod sa više od 30.000 tona amonijum nitrata iz Rusije, namijenjenih za Azotaru Pančevo, napustio je 8. avgusta Luku Bar i usidrio se na nekih kilometar od obale.
Brod koji je od 28. jula u barskoj luci, dislociran je dok se ne utvrdi da li je bezbjedan način pretovara tereta, objavili su lokalni mediji pozivajući se na izvore iz Luke Bar.
Iz Luke se, i pored najava, danas nisu zvanično oglasili.
Ni iz Vlade Crne Gore se nisu oglašavali.
Teret, amonijum nitrat, koji se uglavnom koristi kao đubrivo, u određenim uslovima može biti zapaljiv, posebno ako se neadekvatno skladišti.
Iako u crnogorskoj luci nije bilo planirano skladištenje već samo pretovar i tranzit prema Srbiji, slučaj je u fokusu javnosti zbog tragedije u libanskoj prijestonici Bejrutu od prije tri godine.
Tada je nepropisno lagerovanje gotovo 3.000 tona amonijum nitrata dovelo do eksplozije, u kojoj su stradale stotine a povrijeđene hiljade osoba.
„U Bejrutu je bilo oko 3.000 tona amonijum nitrata i znamo šta je napravila eksplozija. Kod nas, u Luci Bar je bila 10 puta veća količina – oko 30.000 tona. I laik može zaključiti kolika bi bila razorna moć po naše primorje“, upozorava diplomirana hemičarka u penziji, Tatjana Đoković.
Ruski proizvod na liberijskom brodu
Pančevo, jedna od najvećih kompanija mineralnog đubriva u regionu, naručila je sedam miliona dolara vrijednu pošiljku iz Rusije.
Za pošiljku je korišten „Blue one“, teretni brod nosivosti više od 37 miliona kilograma, koji plovi pod zastavom Liberije.
Brod je isplovio 13. jula iz Sankt Peterburga i krajem mjeseca uplovio u Luku Bar.
Iz crnogorske luke trebalo je da se pretovara u željezničke vagone i isporuči kompaniji u Pančevu, gradu u blizini Beograda.
Za tu potrebu bila je pripremljena kompozicija od početnih 26 namjenskih vagona.
Jedino saopštenje Luke ovim povodom bilo je dva dana nakon što je brod uplovio kada je rečeno da su usvojili plan bezbjednosti koji će pratiti proces pretovara.
Azotara je na osnovu ugovora bila zadužena za nadzor i kontrolu uslova u kojima se odvija pretovar tereta.
Njihovi zvaničnici tvrdili su da nikakvih problema ne može biti jer je riječ o đubrivu koje je tako dizajnirano da njegove granule mogu da izdrže više pretovara.
Đoković za RSE kaže da transport između dvije države predstavlja rizik, ali da se nada „da ljudi će iz pančevačke Azotare, čija je to struka, iskreno poštovati sve mjere bezbjednosti neophodne za transport takve supstance“.
Prema podacima RSE iz srpskih registara, Azotara je prošle godine iz Rusije uvezla robu u vrijednosti od 21 milion eura.
Ova supstanca inače nije na meti sankcija Evropske unije, koje su uvedene Rusiji nakon invazije na Ukrajinu februara 2022. godine.
‘Poljedice ni najmanje ne bi bile bezazlene’
Šta će dalje biti sa teretom nakon što je brod izmješten dalje od obale, nije poznato. Nema zvaničnih podataka ni zbog čega je to učinjeno.
Iz barskog ogranka Demokratske partije socijalista, koja je na vlasti u tom gradu, su naveli da je proizvod zbog kontaminacije sa vlagom dobio drugačiji oblik – iz granula u grudvice.
„A svi znamo da je upravo promjena stanja amonijum nitrata bila jedan od glavnih razloga eksplozije u Bejrutu u kojoj je stradalo više od 200 ljudi“, navodi se u saopštenju.
Hemičarka Đoković objašnjava da su moguće promjene stanja amonijum nitrata.
Prevatanjem u grudvice ovo hemijsko jedinjenje postaje opasnije za rukovanje, a to može biti posljedica kombinacije, između ostalog, vlage i visokih temperatura.
Đoković upozorava da u slučaju bilo kakvog incidenta sa ovom materijom posljedice „ni najmanje ne bi bile bezazlene“, navodeći da bi, osim ljudi, stradala i životna sredina.
To bi izazvalo, kaže, pojavu kiselih kiša, koje bi imala pogubne posljedice na biljke.
„Da je dospio u more, došlo bi do razvitka velike količine algi, koje bi trošile velike količine kiseonika iz vode i to bi bilo loše po živi svijet u moru“.
Liban dobro pamti 4. avgust
A kako je to izgledalo u Bejrutu i kakve je posljedice ostavilo za RSE svjedoči Sana, Libanka koja je tog 4. avgusta 2020. bila na putu ka bejruskoj luci.
Ističe da je taj dan za Liban bio „ožiljak koji je ostao netretiran i rana koja možda nikad neće zacijeliti“.
Svaka osoba koja je preživjela ovu apokalipsu će vam ispričati gdje su tačno bili, šta su osjetili, pomislili, kakav su zvuk čuli u tim momentima, kaže Sana.
„Amonijum nitrat je inače od tada posao dio našeg svakodnevnog vokabulara. Svako je postao stručnjak za amonijum nitrat, znajući tačno razliku između đubriva i zapaljive materije“, ističe Sana.
Ona navodi da je dobro što je skladište bilo kraj mora, čime je u talasu eksplozije ostao pošteđen dobar dio grada.
Izvor: RSE
